.jpg)
၂၀၀၃ ခုႏွစ္ အေမရိကန္က အီရတ္တြင္ တစ္ကိုယ္ေတာ္ႀကိတ္၀ါဒျဖင့္ လူႀကိဳက္မမ်ားေသာ စစ္ကို ဆင္ႏႊဲခဲ့သည္။ အီရတ္ကို ၀င္တုိက္ခါနီးေတာ့ ၀ါရင့္သမၻာရင့္ပေဂးႀကီး ဟင္နရီကစ္ဆင္းဂ်ားက ယခုလို သတိေပးခဲ့ဖူးသည္။ အီရတ္ကို ၀င္တုိက္ပါက အေရွ႕အလယ္ပိုင္းတြင္ ႏိုင္ငံေရးခ်ိန္ခြင္လွ်ာ ေျပာင္းသြားႏုိင္သည္ဟု။ ယခုလည္း ၾကည့္ပါက အေရွ႕အလယ္ပိုင္းတြင္ အီရန္ကို အထိန္းအေထလုပ္ႏိုင္ေသာ စုစည္းအားေကာင္းသည့္ အီရတ္မရွိေတာ့။ ယိမ္းယိုင္ကာ အားနည္းေနေသာ အီရတ္ပင္ ႏိုင္ငံက ၿပဳိကြဲလု။ ဗဟိုအစုိးရအား မေကာင္းျခင္းႏွင့္ အစိုးရမူ၀ါဒမ်ား မွားယြင္းျခင္းက အီရတ္နံေဘးကို ပိတ္သေလးျဖင့္ ပစ္သလို။ အင့္ခနဲ။ ဗဟိုအားနည္းေတာ့ လူနည္းစုမ်ား ထႂကြၾကသည္။ အထူးသျဖင့္ ဆြန္နီစစ္ေသြးႂကြမ်ား။ အတိအက် ေျပာရလွ်င္ အစၥလာမ္မစ္ႏိုင္ငံေတာ္အဖြဲ႕။
အစၥလာမ္မစ္ႏိုင္ငံေတာ္ IS ဟု ယခုေခၚဆိုေနေသာ ယင္းအဖြဲ႕သည္ ယခင္က အစၥလာမ္မစ္ အီရတ္ႏုိင္ငံေတာ္ႏွင့္ ေျမထဲပင္လယ္အနီးအနားရွိ ႏိုင္ငံမ်ားအဖြဲ႕ ISIS ဟုေခၚၿပီး ယင္းအဖြဲ႕သည္ အီရတ္ႏွင့္ ဆီးရီးယားရွိ နယ္ေျမအခ်ဳိ႕ကို သိမ္းပိုက္ကာ တရား၀င္အသိအမွတ္ျပဳျခင္း မခံရေသာ နယ္ပယ္တစ္ခုကို ႏိုင္ငံအျဖစ္ တည္ေထာင္ထားၿပီး အစ္ၥလာမ္ဘာသာေရး ဥပေဒမ်ားျဖင့္ သိမ္းပိုက္နယ္ေျမမ်ားကို အုပ္ခ်ဳပ္ေနသည္။ အထူးသျဖင့္ အီရတ္ေျမာက္ပိုင္းႏွင့္ ဆီးရီးယားႏုိင္ငံမ်ားတြင္ လႈပ္ရွားမႈလႊမ္းမိုးထားေသာ ဂ်ီဟတ္ စစ္ေသြးႂကြအုပ္စုတစ္ခု ျဖစ္သည္။
ထို႔အျပင္ အသိအမွတ္ျပဳျခင္း မခံထားရေသာ ၎၏လြတ္လပ္ေသာ ျပည္နယ္အျဖစ္ ေၾကညာခ်က္တြင္ ၎တုိ႔၏ ႏိုင္ငံသည္ အီရတ္ႏွင့္ ဆီးရီးယားနယ္ေျမမ်ားႏွင့္ ေျမထဲပင္လယ္ေဒသမ်ားျဖစ္သည့္ လက္ဘႏြန္၊ အစၥေရး၊ ေဂ်ာ္ဒန္၊ ဆုိက္ပရပ္စ္ႏွင့္ တူရကီေတာင္ပိုင္းေဒသမ်ား ပါ၀င္ေၾကာင္း ေၾကညာထားသည္။
ယင္းအဖြဲ႔သည္ အီရတ္စစ္ပြဲအေစာပိုင္းကာလမ်ားတြင္ ဖြဲ႕စည္းခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ၂၀၀၄ ခုႏွစ္တြင္ အယ္လ္ကိုင္ဒါအဖြဲ႕၏ သစၥာေတာ္ခံအဖြဲ႕ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ယင္းအဖြဲ႕ကုိ စစ္ေသြးႀကြအဖြဲ႕ႀကီးမ်ားျဖစ္ေသာ အီရတ္ အယ္လ္ကိုင္ဒါ (AQI)၊ မူဂ်ာေဟဒင္ ဆူရာေကာင္စီႏွင့္ ေျမာက္ျမားလွေသာ ဆြန္နီအစၥလာမ္အျဖစ္ ခံယူထားေသာ အဖြဲ႔ေပါင္းမ်ားစြာက အေထာက္အပံ့ ေပးထားၾကသည္။
ယင္းအဖြဲ႕သည္ အီရတ္ႏုိင္ငံရွိ ဆြန္နီဘာသာ၀င္မ်ား ေနထုိင္ရာ ေဒသမ်ား၌ ဘာသာေရးအရ ဦးေဆာင္မည့္ ႏိုင္ငံေတာ္တည္ေထာင္ရန္ ရည္ရြယ္ခဲ့ၾကၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဆီးရီးယားႏုိင္ငံသို႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔လာခဲ့သည္။ ရွစ္လၾကာ အာဏာလုမႈမ်ားအၿပီး ၂၀၁၄ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္ အယ္လ္ကိုင္ဒါႏွင့္ ယင္း ISIS ႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ထားမႈမ်ားကို ဖ်က္သိမ္းခဲ့သည္။ အီရတ္စစ္ပြဲျပင္းထန္လာခ်ိန္တြင္ ISIS သည္ အီရတ္ႏုိင္ငံေဒသမ်ားျဖစ္ေသာ အယ္လ္အန္ဘာ၊ နီနာ၀ါႏွင့္ ဘာဘယ္လ္ စေသာ ေဒသမ်ားတြင္ အဓိကက်ေသာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။
ဆီးရီးယားတြင္မူ ေျမာက္ပိုင္း ေတာနယ္ေဒသႏွင့္ အေရွ႕ပိုင္းနယ္မ်ားကို သိမ္းပိုက္ထားရာ ႏိုင္ငံသံုးပံု တစ္ပံုခန္႔ ၎တို႔ လက္တြင္း က်ေရာက္၍ တင္းက်ပ္စြာ အုပ္ခ်ဳပ္ေနသည္။ IS အဖြဲ႕သည္ ဆီးရီးယားႏွင့္ အီရတ္ရွိနယ္ေျမမ်ားကို သိမ္းပုိက္ျခင္းအားျဖင့္ အေရွ႕အလယ္ပုိင္းေဒသ၏ နယ္နိမိတ္မ်ားကို ျပင္ဆင္ေရးဆြဲလ်က္ရွိသည္။
၂၀၁၄ ခုႏွစ္၊ အေစာပိုင္းက စတင္၍ ယင္းအဖြဲ႕သည္ အီရတ္ေျမာက္ပိုင္းႏွင့္ ဆီးရီးယားနယ္ေျမမ်ားကို သိမ္းပိုက္ၿပီး ကာလီဖိတ္ဘာသာေရးႏိုင္ငံအျဖစ္ ဇြန္လ ၂၉ ရက္က ေၾကညာခဲ့သည္။ ထို႔ေန႔မွ စတင္ကာ အစၥလာမ္မစ္ အီရတ္ႏုိင္ငံေတာ္ႏွင့္ ေျမထဲပင္လယ္အနီးအနားရွိ ႏိုင္ငံမ်ားအဖြဲ႕ ISIS ဟူေသာ အမည္အစား အစၥလာမ္မစ္ႏိုင္ငံေတာ္ IS ဟု ေျပာင္းလဲေခၚေ၀ၚခဲ့သည္။
ဆီးရီးယားႏွင့္အီရတ္တြင္ ေအာင္ျမင္မႈမ်ား ဆက္တုိက္ရေနေသာ IS အဖြဲ႕ေသာင္းက်န္းသူမ်ားသည္ လက္ဘႏြန္နယ္စပ္ၿမိဳ႕တစ္ခုကို ယခုလအတြင္း သိမ္းပုိက္ခဲ့ၿပီး လက္ဘႏြန္ရွိ ဆြန္နီမ်ားႏွင့္ ရွီးယားမ်ားအၾကား ဂိုဏ္းဂဏစစ္ပြဲ ျဖစ္လာေအာင္ ဖန္တီးေနသည္။ ယခုကဲ့သို႔ တစ္စတစ္စ IS အဖြဲ႕ အတင့္ရဲလားျခင္းကို ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းက ထိေရာက္စြာ ကိုင္တြယ္ရန္ လိုအပ္သည္။ သို႔မဟုတ္က IS အဖြဲ႕သည္ တျဖည္းျဖည္းအနီးနားရွိ ႏိုင္ငံမ်ားကို ပါ၀င္ေရာက္တုိက္ခိုက္မည့္ အလားအလာ ရွိေနသည္။
IS အဖြဲ႕က အီရတ္ႏွင့္ဆီးရီးယား အပါအ၀င္ ေဒသတြင္း တုိက္ပြဲမ်ားတြင္ ေအာင္ပြဲမ်ား ဆက္လက္ေဆာင္က်ဥ္းႏိုင္ပါက အျခားဆြန္နီစစ္ေသြးႂကြမ်ားကလည္း တစ္စခန္းထလာႏိုင္သည္။
ယခုပင္ IS အဖြဲ႕စစ္ေသြးႂကြမ်ားသည္ ကာ့ဒ္ေဒသတပ္ဖြဲ႔မ်ားကို တိုက္ခိုက္ေမာင္းထုတ္ၿပီး ခရစ္ယာန္ႏွင့္ ယာဇီဒီလူမ်ဳိးအမ်ားစုကိုလည္း တုိက္ထုတ္ေနသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ IS အဖြဲ႕၏ ရည္မွန္းခ်က္သည္ ေဒသတြင္းတြင္ ဆြန္နီအစြန္းေရာက္ ဘာသာေရးကို တည္ေထာင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းေနျခင္းျဖစ္သည္။ ၎တုိ႔ ဘာသာသို႔ မကူးေျပာင္းေသာ လူမ်ားကိုလည္း သတ္ျဖတ္သည္အထိ ျပဳမူေနသည္။ အထူးသျဖင့္ ဆီးရီးယား အေရွ႕ပိုင္းတြင္ ၿပီးခဲ့သည့္သီတင္းပတ္ ႏွစ္ပတ္အတြင္း တိုက္ပြဲမ်ားျဖစ္ပြားရာ လူ ၇၀၀ ကို အစၥလာမ္မစ္ႏိုင္ငံေတာ္ စစ္ေသြးႂကြမ်ားက ကြပ္မ်က္ခဲ့ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ ယာဇီဒစ္မ်ဳိးႏြယ္မ်ားကိုလည္း ဆြန္နီဘာသာသုိ႔ အတင္းအက်ပ္ ကူးေျပာင္းခိုင္းေနသည္။ ယင္းယာဇီဒစ္မ်ားသည္ ၎တို႔ မ်ဳိးႏြယ္စုမ်ား၏ ႐ိုးရာ ယံုၾကည္မႈကိုသာ ဘာသာတစ္ခုအျဖစ္ ကိုးကြယ္ေနၾကသူမ်ား ျဖစ္သည္။
အဆိုပါ လူနည္းစုမ်ဳိးႏြယ္၀င္မ်ားသည္ စစ္ေသြးၾကြမ်ား၏ တုိက္ခုိက္ခံေနရမႈေၾကာင့္ အီရတ္ႏွင့္အေမရိကန္ ေလယာဥ္မ်ားက အစားအစာႏွင့္ ေရမ်ားကို ေလေၾကာင္းမွ ေထာက္ပံ့ေပးေနရသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ အေမရိကန္ဦးေဆာင္သည့္ တပ္ဖြဲ႕မ်ားက ထိေရာက္ေသာ တုံ႔ျပန္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ရမည္ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ႏွင့္ အေနာက္အုပ္စုသည္ ယင္း IS အဖြဲ႕ကို ျပင္းထန္စြာ တုံ႔ျပန္အေရးယူရမည္ ျဖစ္သည္။ အီရတ္ႏိုင္ငံအတြင္းရွိ ယင္း IS အဖြဲ႔ကို တုိက္ခုိက္ေနသည့္ ကာ့ဒ္လူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္ အျခားအုပ္စုမ်ားကိုလည္း လက္နက္၊ ရိကၡာႏွင့္ ေလေၾကာင္းမွ တုိက္ခိုက္ျခင္းျဖင့္ အကူအညီေပးရမည္ျဖစ္သည္။
အေမရိကန္၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္ျခင္းက ႏိုင္ငံတကာစည္းမ်ဥ္းမ်ားအရ ကာကြယ္ပိုင္ခြင့္ရွိျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ဥပေဒေၾကာင္းအရ၊ တရား၀င္ျဖစ္မႈအရလည္း အက်ဳံး၀င္သည္။ အေမရိကန္က အီရတ္ကို ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ တုိက္ခိုက္ခဲ့စဥ္က ႏိုင္ငံအမ်ားအျပားက လက္မခံခဲ့ေသာ္လည္း ယခုအေျခအေနတြင္ေတာ့ အေမရိကန္က ထိေရာက္ေသာ ေခါင္းေဆာင္မႈေပးႏိုင္ပါက အေနာက္အုပ္စု၏ အကူအညီကို ေကာင္းစြာ ရရွိႏိုင္သည္။ ယင္းမွာ အီရတ္ကို က်ဴးေက်ာ္ျခင္းမဟုတ္ ႏိုင္ငံတကာ လံုၿခံဳေရးအတြက္ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားကို တုိက္ခုိက္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္က အီရတ္အစိုးရတပ္မ်ား၊ အျခားလူမ်ဳိးစုတပ္မ်ားႏွင့္ အေနာက္အုပ္စု၏ အကူအညီျဖင့္ တုိက္ပါက ယင္း IS အဖြဲ႕ကို တျဖည္းျဖည္း ေခ်မႈန္းႏိုင္မည္မွာ အမွန္ပင္ ျဖစ္သည္။
From : .. mizzima
0 comments