(မွဴးေဇာ္)
● ရလဒ္(၄)ခု ●
▬▬▬▬▬▬
ေလသံမိုးသံအၾကားက ျမန္မာ့ေႏြဦးသည္ ပထမဦးစြာ တစ္ႏိုင္ငံလုံး အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးႏွင့္ ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ဒုတိယအခ်က္အေနျဖင့္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရး၊ တတိယ အခ်က္အေနျဖင့္ ၂၀၁၄ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ၊ စတုတၳအခ်က္အေနျဖင့္ ၂၀၁၅ ပါတီစုံဒီမိုကေရစီေရြး ေကာက္ပြဲ ဟူေသာ မိုင္တိုင္မ်ားကို ျဖတ္သန္းရဦးမည္ ျဖစ္သည္။ မယိုင့္တယိုင္ ညီညြတ္ေရးျဖင့္ ဒီမိုး ဒီေလမ်ားကို ေက်ာ္လႊားႏုိင္ပါမည္လား စိုးရိမ္ပူပန္မႈမ်ားလည္း ရွိေနၾကသည္။
ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းမႈဆိုင္ရာေလ့လာခ်က္မ်ားအရ အဆင့္(၃)ဆင့္ ရွိရာ ယင္းအဆင့္ မ်ားမွာ အခြါ-အကူး-အခိုင္(ေျဖေလွ်ာ့ျခင္း Libreralization-ကူးေျပာင္းျခင္းTransition-ခိုင္မာျခင္း Cons-odilidation) ဟူု၍ ျဖစ္သည္။ ဒီမိုကေရစီအေျပာင္းအလဲကို ေလွ်ာက္လွမ္းခဲ့ၾကေသာ ႏုိင္ငံမ်ားအေနျဖင့္ တင္ျပပါ အဆင့္(၃)ဆင့္အတိုင္း တစ္ဆင့္ျပီးတစ္ဆင့္ ခ်ီတက္ၾကသည္ ဟူ၍ ပုံေသသေဘာ ပုံအပ္၍ မရ ႏိုင္သည္ကိုလည္း ေတြ႕ရွိရသည္။ ဒီမိုကေရစီကူးေျပာင္းေရး၏ ရလဒ္(၄)ကို ေအာက္ပါအတိုင္း ေတြ႔ရွိရ သည္-
(၁) ထြက္ရပ္ေပါက္ ။ အသြင္ကူးေျပာင္းသည့္ ႏိုင္ငံေပါင္း (၈၆)ႏိုင္ငံကို ေလ့လာရာတြင္ ဒီမိုကေရစီ ခိုင္မာသည့္ စံျပဳဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံအျဖစ္ အဆင့္(၃)ဆင့္ႏွင့္အညီ ထြက္ရပ္ေပါက္ေအာင္ ေလွ်ာက္လွမ္းႏိုင္ခဲ့သည္မွာ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၅ ႏိုင္ငံသာ ရွိသည္။ ရာခိုင္ႏႈန္းအားျဖင့္ (၁၇%)သာ ကူးေျပာင္း ေရးကို ဂိတ္ဆုံးအထိ ေလွ်ာက္ႏိုင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
(၂) ေနာက္ျပန္လႈိင္းရိုက္ ။ ႏိုင္ငံေပါင္း (၃၂)ႏိုင္ငံတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ဒီမိုကေရစီအေျပာင္းအလဲ (၄၄)ၾကိမ္မွာ ေနာက္ျပန္လႈိင္းအရိုက္ခံရျပီး အာဏာရွင္စနစ္သို႔ ဂငယ္ေကြ႔ ျပန္ေကြ႔သြားခဲ့ၾကသည္။ ေနာက္ျပန္လႈိင္း (၄၄)ၾကိမ္တြင္ အၾကိမ္ေရ(၃၀)မွာ စစ္တပ္အုပ္စိုးခဲ့သည့္ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
(၃) ဆူပူအုံၾကြ ။ ဒီမိုကရက္တစ္အေျပာင္းအလဲကို ေဖာ္ေဆာင္ခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံစုစုေပါင္း၏ ထက္ ၀က္နီးပါးမွာ ဆူပူအုံၾကြမႈ၊ မတည္မျငိမ္ျဖစ္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့ျပီး ႏိုင္ငံေပါင္း (၄၀)ခန္႔တြင္ ဤရလဒ္ကို ရင္ဆိုင္ေတြ႔ၾကဳံခဲ့ရသည္။ မတည္ျငိမ္မႈမ်ား၊ ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ေပၚလာလွ်င္ ထုံးစံအတိုင္း ေနာက္ျပန္လႈိင္း အရိုက္ခံရသည္ခ်ည္း ျဖစ္သည္။ တစ္ပါတီအာဏာရွင္စနစ္က်င့္သုံးေသာႏုိုင္ငံမ်ား၊ ကြန္ျမဴနစ္ႏိုင္ငံမ်ား ထက္စာလွ်င္ စစ္တပ္အုပ္ခ်ဳပ္ေသာႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ေနာက္ျပန္လႈိင္း ရိုတ္ခတ္မည့္ ရာခိုင္ႏႈန္းပိုမိုျမင့္မားေန သည္။
(၄) ေ၀့လည္ေ၀့လည္ ။ ဤအမ်ဳိးအစားမွာ ဒီမိုကေရစီအေျပာင္းအလဲမ်ား ျဖစ္ေပၚျပီး ေနာက္ျပန္ လႈိင္း အရိုက္မခံရေစရန္ ေရွာင္ၾကဥ္ႏိုင္သည္။ သို႕ေသာ္ ဆယ္စုႏွစ္ႏွင့္ခ်ီ၍ အခ်ိန္ၾကာျမင့္ခဲ့သည့္တိုင္ ရင့္ က်က္ခိုင္မာသည့္ ဒီမိုကေရဟူေသာ ထြက္ရပ္လမ္းသို႔ ျမန္းႏိုင္ျခင္း မရွိဘဲ အဆင့္(၃)ဆင့္အၾကား ေ၀့လည္ေ၀့လည္ ျဖစ္ေနခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေပါင္း (၈၆)ႏိုင္ငံတြင္ ဤသို႔ ဟိုမေရာက္ ဒီမေရာက္ ၾကားေပါက္ျဖစ္ရေသာ ႏိုင္ငံအေရအတြက္မွာ (၂၄)ႏိုင္ငံအထိ ရွိေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရသည္။
●လမ္းေၾကာင္း(၂)ရပ္●
▬▬▬▬▬▬▬▬▬
ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းမႈႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးျဖစ္စဥ္မ်ားတြင္ အနာဂတ္၌ မည္သို႔ ျဖစ္လာႏုိင္သည္ ဟု ဧကန္မုခ် တြက္ခ်က္၍ မရႏိုင္၊ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံကဲ့သို႔ ရႈပ္ေထြးနက္နဲ က်ယ္ျပန္႔လွသည့္ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈတြင္ မည္သည္ကိုမွ် ၾကဳိတင္ခန္႔မွန္း တြက္ဆ၍ မရႏုိင္ဟု ဘရိုင္ယန္ ဂ်ဳိးဇက္က ဆို သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ပတ္သက္၍ ပညာရွင္အေတာ္မ်ားမ်ားက စိတ္၀င္တစား ရွိခဲ့ၾကသလို အေလးထား ၍လည္း ေလ့လာမႈမ်ား ျပဳခဲ့ၾကသည္။ အလားတူ ျမန္မာ့ေႏြဦး ဘယ္လမ္းေလွ်ာက္၍ ဘယ္အထိေပါက္ ႏိုင္သည္ကိုလည္း ခန္႔မွန္းခ်က္မ်ား ထုတ္ခဲ့ၾကသည္။
● ဖူကူယားမား ေမာ္ဒယ္ ။ ႏိုင္ငံတည္ေဆာက္ေရးက်မ္းရွင္ ဖူကူယားမားက ျမန္မာႏုိင္ငံကို ေတာင္ ကိုရီးယား ကူးေျပာင္းမႈႏွင့္ ယွဥ္ကာ သုံးသပ္ျပသည္။ ဖူကူယားမား၏ အဆိုအရ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈႏွင့္ ဒီမိုကေရစီထြန္းကားေရးကို အေျခခံေသာ ႏုိင္ငံတည္ေဆာက္ေရးကို တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးႏွင့္ လူမႈ ႏိုးၾကားမႈတို႔ျဖင့္ ခ်ီတက္ရန္ ျဖစ္သည္။ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရး၏ ေျဖေလွ်ာ့ေရး(အခြါ)အဆင့္ တြင္ အမ်ဳိးသားေရးႏိုးၾကားမႈ အရွိန္အဟုန္ျဖင့္ ထြက္ေပၚလာတတ္သည္ကို လမ္းမလြဲေစရန္ သတိေပးခဲ့ ေသာ္လည္း ကုသိုလ္ၾကမၼာမမီပါခဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီကူးေျပာင္းေရးတြင္ တက္ၾကြလႈပ္ရွား သူမ်ား မလိုေတာ့ဘဲ “ကိုလံဘီယာမားဖီးယားမ်ား” (ကိုလံဘီယာ စီးပြားေရးတကၠသိုလ္မွ ပညာရွင္မ်ား) သာ လိုအပ္သည္ ဟု ဆိုသည္။ ဖူကူယားမား၏ အဆိုအရ ေရြးေကာက္ပြဲဒီမိုကေရစီျဖင့္ ဖြင့္လွစ္လိုက္ ေသာ ျမန္မာ့ေႏြဦးကို စီးပြားေရးတိုးတက္မႈကို ဗဟိုျပဳ၍ ရင့္က်က္ေသာဒီမိုကေရစီသို႔ ေဆာင္ၾကဥ္းေပး ရန္ ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈထက္ စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကို အေလးကဲေသာ ေမာ္ဒယ္ ဟု ဆိုႏုိင္သည္။ (ေတာင္ကိုရီးယားေမာ္ဒယ္)
● လာရီဒိုင္းမြန္းေမာ္ဒယ္ ။ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရး သီအိုရီကၽြမ္းက်င္သူ လာရီဒိုင္းမြန္းက ျမန္မာ့ေႏြဦး၏ အနာဂတ္အတြက္ အဓိက အၾကံျပဳခ်က္ (၂)ရပ္ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့သည္။ ဒိုင္းမြန္း၏ အျမင္အရ ျမန္မာ့ေႏြဦးသည္ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ ထြက္ေပါက္ပိတ္ျပီး ေနာက္ျပန္လႈိင္းအရိုက္ခံရႏုိင္သည့္ စိုးရိမ္စရာ အေျခအေန ျဖစ္ေနသည္။ အက်ပ္အတည္းကို ေက်ာ္လႊားႏုိင္ရန္ အစိုးရႏွင့္အတိုက္အခံ ႏွစ္ဘက္ စလုံးက အျမင္က်ယ္က်ယ္ အေျမာ္အျမင္ရွိရွိျဖင့္ ေနာင္လာမည့္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအထိ ၾကဳိတင္ေမွ်ာ္ေတြး ကာ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကို ျဖတ္သန္းသြားရန္ ျဖစ္သည္။ အဓိကအၾကံျပဳခ်က္(၂)ရပ္မွာ အစိုးရႏွင့္ အတိုက္အခံ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးပဋိဥာဥ္တစ္ရပ္ ေပၚထြက္လာေစရန္ အေပး-အယူသေဘာ ညွိႏႈိင္းရန္၊ ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္ကို အခ်ဳိးက်စနစ္သို႔ ကူးေျပာင္းရန္ ျဖစ္သည္။ (ေတာင္အာဖရိကေမာ္ဒယ္)
● ၂၀၁၅ မတိုင္မီ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ(၄)ခု ●
▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬
ျမန္မာ့ေႏြဦးသည္ ၾကီးက်ယ္ျပီး က်ယ္ျပန္႔သည့္ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးေရျပင္တြင္ ေရာက္ရွိေနျပီး မည္သည့္ေသာင္ကမ္း၊ မည္သည့္ဘက္သို႔ ဦးတည္မည္ ဆိုသည္ကိုလည္း တိတိက်က် မသိႏိုင္ေသး သည့္ အေနအထားမ်ဳိး ျဖစ္ေနသည္ ဟု ဘရိုင္ယန္ဂ်ဳိးဇက္က ဆိုသည္။ ျမန္မာ့ေႏြဦးသည္ အသြင္ကူး ေျပာင္းေရး၏ အေစာပိုင္းကာလ (အကူးေရွ႔ပိုင္း) တြင္သာ ေရာက္ရွိေနေသးေသာ္လည္း ရင္ဆိုင္ ေက်ာ္လႊားရမည့္ ျပႆနာမ်ား၊ စိန္ေခၚမႈမ်ားမွာ ၾကီးမားလွသည္။ ထိုသို႔ ဧကန္မဲ့မႈမ်ားႏွင့္ ျပည့္လႊမ္း ေနေသာ ျမန္မာ့ေႏြဦးကို ၾကဳိတင္ခန္႔မွန္းခ်က္မ်ားႏွင့္ ေလွ်ာက္လွမ္းခဲ့ပါက မျဖစ္ႏိုင္ေသာ လမ္း ကို ေလွ်ာက္လွမ္းျခင္းသာ ျဖစ္မည္ ဟု ဘရိုင္ယန္ဂ်ဳိးဇက္က ေကာက္ခ်က္ခ်သည္။ ကမာၻတစ္၀ွမ္း ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈျဖစ္စဥ္မ်ားႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္၍ ၂၀၁၅ မတိုင္မီ ျမန္မာ့ေႏြဦး၏ျဖစ္ႏိုင္ေျခ(၄)ခုကို ဘရိုင္ယန္ ဂ်ဳိးဆက္ က ေဖာ္ထုတ္ထားသည္။
● ျဖစ္ႏိုင္ေျခ(၁)၊ ဒိုင္ယာေလာ့အေျချပဳ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈ ။ အင္ဒိုနီးရွားႏုိင္ငံတြင္ ဆူဟာတို အလြန္ ႏိုင္ငံေရးအစီအစဥ္အသစ္ ေဖာ္ေဆာင္မႈမ်ဳိး ျဖစ္သည္။ “တပ္မေတာ္က ေနာက္ပိုင္းတြင္ ႏုိုင္ငံေရး မွ အျပီးအပိုင္ထြက္ခြါေပးမည္ ဟု သေဘာတူညီျပီး အတိုက္ အခံမ်ားက အျပန္အလွန္ လိုက္ေလ်ာသည့္ အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးတြင္ အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ စစ္တပ္ ပါ၀င္မႈကို သေဘာတူ လက္ခံျခင္း ျဖစ္ သည္။” ဤျဖစ္စဥ္တြင္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲသည္ ဒိုင္ယာေလာ့ အေျချပဳအသြင္ကူးေျပာင္းမႈ၏ အေရး ၾကီးသည့္ အဆင့္တစ္ဆင့္ ျဖစ္ျပီး ၂၀၁၅ အလြန္ကာလတြင္ ပိုမို က်ယ္ျပန္႔ေသာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ မ်ားကို ႏွစ္ဖက္သေဘာညီ ဆက္လက္ ေဖာ္ေဆာင္သြားရန္ ျဖစ္သည္။ က်ယ္ျပန္႔ေသာ ျပဳျပင္ေျပာင္း လဲမႈမ်ား ဆိုသည္မွာ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကာလ တရားစီရင္မႈ၊ စစ္တပ္ပိုင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၏ ရပ္တည္ခြင့္အာမခံခ်က္၊ အမ်ဳိးသားလုံျခဳံေရးတြင္ စစ္တပ္၏အခန္းက႑ စသည္တို႔ ပါ၀င္မည္ ျဖစ္သည္။ တပ္မေတာ္၏ စိုးရိမ္ပူပန္မႈမ်ားကို အာမခံခ်က္ႏွင့္ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူး ေျပာင္းေရးကို အခ်ိန္ဇယားျဖင့္ ျဖည္းျဖည္းခ်င္းတည္ေဆာက္ယူေရးကို တပ္မေတာ္ႏွင့္ အတိုက္အခံမ်ား ညွိႏႈိင္းအေျဖရွာႏုိင္လွ်င္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ရွိသည္။ အဓိကအခ်က္မွာ ေရွာ့ခ္ရိုက္ကူးေျပာင္းေရး
မဟုတ္ဘဲ ျဖည္း ျဖည္းခ်င္း ေျပာင္းလဲေရး ျဖင့္သာ ေစ့စပ္ညွိႏႈိင္း
မႈ ေအာင္ျမင္ႏိုင္ျခင္း ျဖစ္သည္။ (အင္ဒိုနီးရွားလမ္းေၾကာင္း)
● ျဖစ္ႏုိင္ေျခ(၂)၊ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွည့္ျခင္း ။ လက္ရွိ ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားသည္ တပ္မေတာ္၏အစိုးရိမ္ရဆုံး အေျခအေနမ်ားသို႔ ဦးတည္လာသည့္ အခိ်န္အခါတြင္ ဒီမိုကေရစီ ေနာက္ျပန္ လႈိင္းအရိုက္ခံရမည္ ျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံေတာ္ႏွင့္ ျပည္သူလူထုကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရသူ ဟု အစဥ္ အဆက္ ခံယူက်င့္သုံးခဲ့ေသာ တပ္မေတာ္အေနျဖင့္ “ႏိုင္ငံအတြက္ အႏၱရာယ္က်ေရာက္လာခ်ိန္၊ အႏၱရာယ္ က်ေရာက္ေတာ့မည္ ဟု ယူဆလာခ်ိန္တို႔တြင္ အဆိုပါ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ လက္ေတြ႔ျဖစ္ေပၚလာမည္” ျဖစ္သည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ က်န္းမာေရး၊ အစိုးရႏွင့္ လႊတ္ေတာ္အၾကား ထိန္း မရႏိုင္ေအာင္ ဆက္ဆံေရးျပဳိလဲျခင္း၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ကဲ့သို႔ ျပည္သူမ်ားအၾကား ပဋိပကၡမ်ား ျမင့္မား ျပင္းထန္လာျခင္း၊ ျပည္သူလူထု လမ္းေပၚထြက္လာကာ ဆူပူအုံၾကြမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာျခင္း စသည့္အေျခ အေနမ်ဳိးတြင္ တပ္မေတာ္၏ အခန္းက႑ ျပန္လည္ ေပၚ ေပါက္လာႏိုင္သည္။ (ထိုင္းလမ္းေၾကာင္း)
● ျဖစ္ႏိုင္ေျခ(၃)၊ စီးပြားေရးဖြ႔ံျဖဳိးေရး ဦးစားေပးလမ္းေၾကာင္း ။ ျမန္မာ့အေရးေလ့လာသူမ်ား၊ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားႏွင့္ ျမန္မာျပည္သူမ်ား ၾကဳိက္ႏွစ္သက္ေသာ ပုံစံ မွာ စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို ခုိင္ခိုင္မာမာ ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ေသာ အေရွ႔ေတာင္အာရွေဒသတြင္းမွ စကၤာပူ၊ ေတာင္ကိုရီးယား၊ မေလးရွား၊ အင္ဒိုနီးရွား စသည့္ လမ္းေၾကာင္းမ်ဳိး ျဖစ္သည္။ စီးပြားေရးတိုး တက္မႈကို အေလးေပးျပီး ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို အကန္႔အသတ္ျဖင့္ ေျဖေလွ်ာ့ေပးျခင္းမ်ဳိး ျဖစ္သည္။ ျပည္သူလူထုအေနျဖင့္ စီးပြားေရး တိုးတက္မႈ၊ ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာမႈတို႔ကိုသာ အေလးထားေဆာင္ရြက္ျပီး ဒီမိုကေရစီႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး စံႏႈန္းမ်ားကို အကန္႔အသတ္ျဖင့္ လမ္းဖြင့္ေပးျခင္းကို ႏွစ္သက္ဟန္ ရွိေသာ္လည္း အတိုက္အခံမ်ား၏ ခံယူခ်က္မ်ားႏွင့္ တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ားတြင္ တိုင္းရင္းသားအခြင့္အေရးမ်ား ရရွိေရးတို႔က အဓိကက် ေနသည္။ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးစံႏႈန္းမ်ားကို အတိုက္အခံမ်ားက ဆုပ္ကိုင္ဆန္႔က်င္ေနမည္ ဆိုလွ်င္လည္းေကာင္း၊ အင္စတီက်ဴးရွင္းအသစ္အျဖစ္ ေပၚေပါက္လာေသာ ဥပေဒျပဳေရးမ႑ဳိင္မွ စံျပဳ စံႏႈန္းမ်ားကို ဆုပ္ကိုင္ထားလွ်င္လည္းေကာင္း စီးပြားေရးဖြံ႔ျဖဳိးမႈ ဦးစား ေပး ျဖစ္ႏိုင္ေျခမွာ ျဖစ္ေပၚလာရန္ ခက္ခဲေနမည္ ျဖစ္သည္။ ဤျဖစ္ႏုိင္ေျခ၌ “အတိုက္အခံႏွင့္ အင္စတီ က်ဴးရွင္းအသစ္မ်ားက ျပည္သူမ်ား စီးပြားေရးအျမန္ဆုံးတိုးတက္ေရး တစ္ခုတည္းကို ဦးတည္ခ်က္ထားရွိ မွသာ ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္”သည္။ (အာရွ က်ားမ်ား လမ္းေၾကာင္း)
● ျဖစ္ႏိုင္ေျခ(၄)၊ ႏိုင္ငံေရး စည္းလုံးညီညြတ္မႈ ျပဳိကြဲျခင္း ။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ အင္အား အေကာင္းဆုံးျဖစ္ေသာ စစ္တပ္ ျပဳိကြဲသြားလွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အတိုက္အခံတို႔၏ စုစည္းမႈျပဳိကြဲ သြားလွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း အသြင္ကူးေျပာင္းေရးအေပၚ သက္ေရာက္ ႏုိင္သည့္အလားအလာမ်ားကို ထည့္သြင္းတြက္ခ်က္ရန္ လိုအပ္မည္ ျဖစ္သည္။ “ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား အရွိန္အဟုန္ ပိုမိုေကာင္းမြန္လာ ခ်ိန္တြင္ အတိုက္အခံအင္အားစုမ်ားအေနျဖင့္ လိုက္ေလ်ာအေလွ်ာ့ေပး ရသည္မ်ား မျဖစ္မေန လုပ္ ေဆာင္ရေတာ့မည္” ျဖစ္ျပီး တိုင္းရင္းသားအင္အားစုတို႔ႏွင့္ ေ၀းကြာသြားႏိုင္ သည့္ အေျခအေနမ်ားလည္း ရွိေနသည္။ ဤကာလတြင္ တိုင္းရင္းသားျပႆနာမ်ားအတြက္ ေျဖရွင္း ခ်က္ မရရွိႏိုင္ေသးလွ်င္ မတည္ ျငိမ္သည့္ အခ်ိန္ကာလတစ္ခုကို ျဖတ္သန္းရဦးမည့္ အေနအထား ျဖစ္ေနသည္။ “အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးကိစၥရပ္မ်ားကို အတိုက္အခံမ်ားက ဖိအားေပးေဆာင္ရြက္လာလွ်င္ တပ္မေတာ္ႏွင့္ ထိပ္တိုက္ေတြ႔ဆုံသည့္ အေနအထားအထိ ေရာက္ရွိလာႏိုင္သည္။” ျဖစ္ေပၚလာမည့္ ဆိုးက်ဳိးမ်ားမွာ အျပင္းထန္ဆုံးအေနအထားအထိ ေရာက္ရွိႏိုင္ျပီး ေၾကကြဲ၀မ္းနည္းဖြယ္ရာ ရလဒ္မ်ား ထြက္ေပၚလာ ႏိုင္သည္။ (အာရပ္ေႏြဦးမွ ဆီးရီးယားလမ္းေၾကာင္း)
● ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၏ ဖ်က္(၃)ဖ်က္ ●
▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬
မၾကာေသးမီကပင္ လက္၀ဲေသြဖီေရး လမ္းေၾကာင္းအျဖစ္ “ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ”က “၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒကို လႊတ္ေတာ္ျပင္ပလမ္းေၾကာင္းျဖင့္ အျပီးတိုင္ ဖ်က္သိမ္းေရး” ေဆာင္ရြက္ရန္ ေၾကညာ ခ်က္တစ္ရပ္ ထုတ္ျပန္လာခဲ့ျခင္းကို ႏိုင္ငံေရးတိုက္ကြက္အသစ္အတြက္ အခ်က္ေပးသံ တံပိုးခရာသဖြယ္ ေတြ႔ျမင္ခဲ့ၾကရသည္။ (ဗကပ၏ ဖ်က္ ၃ ဖ်က္တြင္ ဤအခ်က္က အဓိက ျဖစ္ေနသည္)
ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရးဆိုင္ရာ ပညာရွင္ဒီဘိတ္မ်ားက ျမန္မာ့ေႏြဦးလားရာကို မည္ သည့္ေမာ္ဒယ္ ျဖစ္လာႏုိင္သည္၊ မည္သည့္လမ္းေၾကာင္း ေရာက္လာႏိုင္သည္ စသည္အားျဖင့္ တင္ၾကဳိ ခန္႔မွန္းခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ ယင္းပညာရွင္မ်ား၏ ျမန္မာ့ေႏြဦး အျဖဴ-အမည္း မသဲကြဲခင္က မွန္းဆခ်က္ မ်ားသည္ ယခုလက္ရွိ ကာလတြင္ ျမန္မာ့ေႏြဦး မိုးလား တိမ္လား ျမဴႏွင္းလား ဟု ကြဲလြဲေနစရာ မလိုေတာ့သည့္ အေနအထားကို မ်က္ႏွာမူေနျပီ ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံ့အေရး ဟု ဆိုၾကေသာ ႏိုင္ငံေရးသမား မ်ား၏ ႏိုင္ငံေရးသည္လည္း ေပါလ္ေကာ္လီယာ၏ Greed and Grievance သီအိုရီႏွင့္ တိုက္ဆုိင္စစ္ ေဆးျခင္းကို ခံႏိုင္ရမည္ ျဖစ္သည္။
၁၉၆၅ ခုႏွစ္မွ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္အထိ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ကမာၻတစ္၀ွမ္းလုံးရွိ ျပည္တြင္းစစ္ႏွင့္ ပဋိပကၡ မ်ားကို ေလ့လာဆန္းစစ္ရာမွ ရရွိလာခဲ့ေသာ ခါးသီးသည့္အမွန္တရားတစ္ခုရပ္မွာ “တရားမွ်တမႈကင္းမဲ့ ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ရသည္ ဟု ယခင္က ယူဆခဲ့ၾကေသာ ကိစၥရပ္အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ အက်ဳိးစီးပြားေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ကို ေတြ႕ရွိရျပီး အဓမၼ (Grievance) ေၾကာင့္ ျဖစ္ရေသာ ေတာ္လွန္ေရးတို႔မွာ အမွန္စင္စစ္တြင္ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ အနည္းစု၏ ေလာဘ(Greed)ေၾကာင့္ ျဖစ္ရျခင္း ျဖစ္သည္” ဟူ၍ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာ့ေႏြဦးသည္လည္း Grievance ႏွင့္ Greed တုိ႔အၾကား မပိတ္မိေစရန္ “ႏုိင္ငံေရးႏွင့္တူေသာ ႏိုင္ငံေရး” ကို က်င့္ၾကံအားထုတ္ၾကရန္ လုိအပ္ေပမည္။
ဒီမိုကေရစီကူးေျပာင္းမႈတြင္ ပညာရွင္တို႔ သုံးသပ္သည့္အတိုင္းလည္း ျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္မည္၊ ထို႔အတူ ျဖစ္ခ်င္လည္း ျဖစ္လာႏိုင္သည္။ ဧကန္မဲ့မႈတို႔ ျပည့္ႏွက္ေနေသာ “အေနကန္ ခရီး” ကို ေလွ်ာက္လွမ္းခဲ့ျပီး ျဖစ္ေသာ ျမန္မာ့ေႏြဦး၏ ကံၾကမၼာသည္ပင္ တိုင္းျပည္ကံၾကမၼာ၊ ျပည္သူတို႔၏ ကံၾကမၼာ ျဖစ္ေနေလရာ ဧကန္မုခ် လွပေနမည့္ ျမန္မာ့ေႏြဦးကို စိမ္းလန္းစြာ ေတြ႔ျမင္ႏုိင္ေရးအတြက္ ၂၀၁၅ ႏွင့္ သန္း(၆၀)ကို မ်က္ ေမွာက္ျပဳၾကရန္ ရွိေတာ့ေၾကာင္း မီးေမာင္းထိုး တင္ျပလိုက္ရေပသည္။
▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬
[The Voice Weekly, Monday, June 9-15, 2014]
▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬
● ရလဒ္(၄)ခု ●
▬▬▬▬▬▬
ေလသံမိုးသံအၾကားက ျမန္မာ့ေႏြဦးသည္ ပထမဦးစြာ တစ္ႏိုင္ငံလုံး အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးႏွင့္ ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ဒုတိယအခ်က္အေနျဖင့္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရး၊ တတိယ အခ်က္အေနျဖင့္ ၂၀၁၄ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ၊ စတုတၳအခ်က္အေနျဖင့္ ၂၀၁၅ ပါတီစုံဒီမိုကေရစီေရြး ေကာက္ပြဲ ဟူေသာ မိုင္တိုင္မ်ားကို ျဖတ္သန္းရဦးမည္ ျဖစ္သည္။ မယိုင့္တယိုင္ ညီညြတ္ေရးျဖင့္ ဒီမိုး ဒီေလမ်ားကို ေက်ာ္လႊားႏုိင္ပါမည္လား စိုးရိမ္ပူပန္မႈမ်ားလည္း ရွိေနၾကသည္။
ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းမႈဆိုင္ရာေလ့လာခ်က္မ်ားအရ အဆင့္(၃)ဆင့္ ရွိရာ ယင္းအဆင့္ မ်ားမွာ အခြါ-အကူး-အခိုင္(ေျဖေလွ်ာ့ျခင္း Libreralization-ကူးေျပာင္းျခင္းTransition-ခိုင္မာျခင္း Cons-odilidation) ဟူု၍ ျဖစ္သည္။ ဒီမိုကေရစီအေျပာင္းအလဲကို ေလွ်ာက္လွမ္းခဲ့ၾကေသာ ႏုိင္ငံမ်ားအေနျဖင့္ တင္ျပပါ အဆင့္(၃)ဆင့္အတိုင္း တစ္ဆင့္ျပီးတစ္ဆင့္ ခ်ီတက္ၾကသည္ ဟူ၍ ပုံေသသေဘာ ပုံအပ္၍ မရ ႏိုင္သည္ကိုလည္း ေတြ႕ရွိရသည္။ ဒီမိုကေရစီကူးေျပာင္းေရး၏ ရလဒ္(၄)ကို ေအာက္ပါအတိုင္း ေတြ႔ရွိရ သည္-
(၁) ထြက္ရပ္ေပါက္ ။ အသြင္ကူးေျပာင္းသည့္ ႏိုင္ငံေပါင္း (၈၆)ႏိုင္ငံကို ေလ့လာရာတြင္ ဒီမိုကေရစီ ခိုင္မာသည့္ စံျပဳဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံအျဖစ္ အဆင့္(၃)ဆင့္ႏွင့္အညီ ထြက္ရပ္ေပါက္ေအာင္ ေလွ်ာက္လွမ္းႏိုင္ခဲ့သည္မွာ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၅ ႏိုင္ငံသာ ရွိသည္။ ရာခိုင္ႏႈန္းအားျဖင့္ (၁၇%)သာ ကူးေျပာင္း ေရးကို ဂိတ္ဆုံးအထိ ေလွ်ာက္ႏိုင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
(၂) ေနာက္ျပန္လႈိင္းရိုက္ ။ ႏိုင္ငံေပါင္း (၃၂)ႏိုင္ငံတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ဒီမိုကေရစီအေျပာင္းအလဲ (၄၄)ၾကိမ္မွာ ေနာက္ျပန္လႈိင္းအရိုက္ခံရျပီး အာဏာရွင္စနစ္သို႔ ဂငယ္ေကြ႔ ျပန္ေကြ႔သြားခဲ့ၾကသည္။ ေနာက္ျပန္လႈိင္း (၄၄)ၾကိမ္တြင္ အၾကိမ္ေရ(၃၀)မွာ စစ္တပ္အုပ္စိုးခဲ့သည့္ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
(၃) ဆူပူအုံၾကြ ။ ဒီမိုကရက္တစ္အေျပာင္းအလဲကို ေဖာ္ေဆာင္ခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံစုစုေပါင္း၏ ထက္ ၀က္နီးပါးမွာ ဆူပူအုံၾကြမႈ၊ မတည္မျငိမ္ျဖစ္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့ျပီး ႏိုင္ငံေပါင္း (၄၀)ခန္႔တြင္ ဤရလဒ္ကို ရင္ဆိုင္ေတြ႔ၾကဳံခဲ့ရသည္။ မတည္ျငိမ္မႈမ်ား၊ ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ေပၚလာလွ်င္ ထုံးစံအတိုင္း ေနာက္ျပန္လႈိင္း အရိုက္ခံရသည္ခ်ည္း ျဖစ္သည္။ တစ္ပါတီအာဏာရွင္စနစ္က်င့္သုံးေသာႏုိုင္ငံမ်ား၊ ကြန္ျမဴနစ္ႏိုင္ငံမ်ား ထက္စာလွ်င္ စစ္တပ္အုပ္ခ်ဳပ္ေသာႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ေနာက္ျပန္လႈိင္း ရိုတ္ခတ္မည့္ ရာခိုင္ႏႈန္းပိုမိုျမင့္မားေန သည္။
(၄) ေ၀့လည္ေ၀့လည္ ။ ဤအမ်ဳိးအစားမွာ ဒီမိုကေရစီအေျပာင္းအလဲမ်ား ျဖစ္ေပၚျပီး ေနာက္ျပန္ လႈိင္း အရိုက္မခံရေစရန္ ေရွာင္ၾကဥ္ႏိုင္သည္။ သို႕ေသာ္ ဆယ္စုႏွစ္ႏွင့္ခ်ီ၍ အခ်ိန္ၾကာျမင့္ခဲ့သည့္တိုင္ ရင့္ က်က္ခိုင္မာသည့္ ဒီမိုကေရဟူေသာ ထြက္ရပ္လမ္းသို႔ ျမန္းႏိုင္ျခင္း မရွိဘဲ အဆင့္(၃)ဆင့္အၾကား ေ၀့လည္ေ၀့လည္ ျဖစ္ေနခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေပါင္း (၈၆)ႏိုင္ငံတြင္ ဤသို႔ ဟိုမေရာက္ ဒီမေရာက္ ၾကားေပါက္ျဖစ္ရေသာ ႏိုင္ငံအေရအတြက္မွာ (၂၄)ႏိုင္ငံအထိ ရွိေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရသည္။
●လမ္းေၾကာင္း(၂)ရပ္●
▬▬▬▬▬▬▬▬▬
ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းမႈႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးျဖစ္စဥ္မ်ားတြင္ အနာဂတ္၌ မည္သို႔ ျဖစ္လာႏုိင္သည္ ဟု ဧကန္မုခ် တြက္ခ်က္၍ မရႏိုင္၊ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံကဲ့သို႔ ရႈပ္ေထြးနက္နဲ က်ယ္ျပန္႔လွသည့္ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈတြင္ မည္သည္ကိုမွ် ၾကဳိတင္ခန္႔မွန္း တြက္ဆ၍ မရႏုိင္ဟု ဘရိုင္ယန္ ဂ်ဳိးဇက္က ဆို သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ပတ္သက္၍ ပညာရွင္အေတာ္မ်ားမ်ားက စိတ္၀င္တစား ရွိခဲ့ၾကသလို အေလးထား ၍လည္း ေလ့လာမႈမ်ား ျပဳခဲ့ၾကသည္။ အလားတူ ျမန္မာ့ေႏြဦး ဘယ္လမ္းေလွ်ာက္၍ ဘယ္အထိေပါက္ ႏိုင္သည္ကိုလည္း ခန္႔မွန္းခ်က္မ်ား ထုတ္ခဲ့ၾကသည္။
● ဖူကူယားမား ေမာ္ဒယ္ ။ ႏိုင္ငံတည္ေဆာက္ေရးက်မ္းရွင္ ဖူကူယားမားက ျမန္မာႏုိင္ငံကို ေတာင္ ကိုရီးယား ကူးေျပာင္းမႈႏွင့္ ယွဥ္ကာ သုံးသပ္ျပသည္။ ဖူကူယားမား၏ အဆိုအရ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈႏွင့္ ဒီမိုကေရစီထြန္းကားေရးကို အေျခခံေသာ ႏုိင္ငံတည္ေဆာက္ေရးကို တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးႏွင့္ လူမႈ ႏိုးၾကားမႈတို႔ျဖင့္ ခ်ီတက္ရန္ ျဖစ္သည္။ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရး၏ ေျဖေလွ်ာ့ေရး(အခြါ)အဆင့္ တြင္ အမ်ဳိးသားေရးႏိုးၾကားမႈ အရွိန္အဟုန္ျဖင့္ ထြက္ေပၚလာတတ္သည္ကို လမ္းမလြဲေစရန္ သတိေပးခဲ့ ေသာ္လည္း ကုသိုလ္ၾကမၼာမမီပါခဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီကူးေျပာင္းေရးတြင္ တက္ၾကြလႈပ္ရွား သူမ်ား မလိုေတာ့ဘဲ “ကိုလံဘီယာမားဖီးယားမ်ား” (ကိုလံဘီယာ စီးပြားေရးတကၠသိုလ္မွ ပညာရွင္မ်ား) သာ လိုအပ္သည္ ဟု ဆိုသည္။ ဖူကူယားမား၏ အဆိုအရ ေရြးေကာက္ပြဲဒီမိုကေရစီျဖင့္ ဖြင့္လွစ္လိုက္ ေသာ ျမန္မာ့ေႏြဦးကို စီးပြားေရးတိုးတက္မႈကို ဗဟိုျပဳ၍ ရင့္က်က္ေသာဒီမိုကေရစီသို႔ ေဆာင္ၾကဥ္းေပး ရန္ ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈထက္ စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကို အေလးကဲေသာ ေမာ္ဒယ္ ဟု ဆိုႏုိင္သည္။ (ေတာင္ကိုရီးယားေမာ္ဒယ္)
● လာရီဒိုင္းမြန္းေမာ္ဒယ္ ။ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရး သီအိုရီကၽြမ္းက်င္သူ လာရီဒိုင္းမြန္းက ျမန္မာ့ေႏြဦး၏ အနာဂတ္အတြက္ အဓိက အၾကံျပဳခ်က္ (၂)ရပ္ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့သည္။ ဒိုင္းမြန္း၏ အျမင္အရ ျမန္မာ့ေႏြဦးသည္ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ ထြက္ေပါက္ပိတ္ျပီး ေနာက္ျပန္လႈိင္းအရိုက္ခံရႏုိင္သည့္ စိုးရိမ္စရာ အေျခအေန ျဖစ္ေနသည္။ အက်ပ္အတည္းကို ေက်ာ္လႊားႏုိင္ရန္ အစိုးရႏွင့္အတိုက္အခံ ႏွစ္ဘက္ စလုံးက အျမင္က်ယ္က်ယ္ အေျမာ္အျမင္ရွိရွိျဖင့္ ေနာင္လာမည့္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအထိ ၾကဳိတင္ေမွ်ာ္ေတြး ကာ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကို ျဖတ္သန္းသြားရန္ ျဖစ္သည္။ အဓိကအၾကံျပဳခ်က္(၂)ရပ္မွာ အစိုးရႏွင့္ အတိုက္အခံ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးပဋိဥာဥ္တစ္ရပ္ ေပၚထြက္လာေစရန္ အေပး-အယူသေဘာ ညွိႏႈိင္းရန္၊ ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္ကို အခ်ဳိးက်စနစ္သို႔ ကူးေျပာင္းရန္ ျဖစ္သည္။ (ေတာင္အာဖရိကေမာ္ဒယ္)
● ၂၀၁၅ မတိုင္မီ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ(၄)ခု ●
▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬
ျမန္မာ့ေႏြဦးသည္ ၾကီးက်ယ္ျပီး က်ယ္ျပန္႔သည့္ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးေရျပင္တြင္ ေရာက္ရွိေနျပီး မည္သည့္ေသာင္ကမ္း၊ မည္သည့္ဘက္သို႔ ဦးတည္မည္ ဆိုသည္ကိုလည္း တိတိက်က် မသိႏိုင္ေသး သည့္ အေနအထားမ်ဳိး ျဖစ္ေနသည္ ဟု ဘရိုင္ယန္ဂ်ဳိးဇက္က ဆိုသည္။ ျမန္မာ့ေႏြဦးသည္ အသြင္ကူး ေျပာင္းေရး၏ အေစာပိုင္းကာလ (အကူးေရွ႔ပိုင္း) တြင္သာ ေရာက္ရွိေနေသးေသာ္လည္း ရင္ဆိုင္ ေက်ာ္လႊားရမည့္ ျပႆနာမ်ား၊ စိန္ေခၚမႈမ်ားမွာ ၾကီးမားလွသည္။ ထိုသို႔ ဧကန္မဲ့မႈမ်ားႏွင့္ ျပည့္လႊမ္း ေနေသာ ျမန္မာ့ေႏြဦးကို ၾကဳိတင္ခန္႔မွန္းခ်က္မ်ားႏွင့္ ေလွ်ာက္လွမ္းခဲ့ပါက မျဖစ္ႏိုင္ေသာ လမ္း ကို ေလွ်ာက္လွမ္းျခင္းသာ ျဖစ္မည္ ဟု ဘရိုင္ယန္ဂ်ဳိးဇက္က ေကာက္ခ်က္ခ်သည္။ ကမာၻတစ္၀ွမ္း ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈျဖစ္စဥ္မ်ားႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္၍ ၂၀၁၅ မတိုင္မီ ျမန္မာ့ေႏြဦး၏ျဖစ္ႏိုင္ေျခ(၄)ခုကို ဘရိုင္ယန္ ဂ်ဳိးဆက္ က ေဖာ္ထုတ္ထားသည္။
● ျဖစ္ႏိုင္ေျခ(၁)၊ ဒိုင္ယာေလာ့အေျချပဳ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈ ။ အင္ဒိုနီးရွားႏုိင္ငံတြင္ ဆူဟာတို အလြန္ ႏိုင္ငံေရးအစီအစဥ္အသစ္ ေဖာ္ေဆာင္မႈမ်ဳိး ျဖစ္သည္။ “တပ္မေတာ္က ေနာက္ပိုင္းတြင္ ႏုိုင္ငံေရး မွ အျပီးအပိုင္ထြက္ခြါေပးမည္ ဟု သေဘာတူညီျပီး အတိုက္ အခံမ်ားက အျပန္အလွန္ လိုက္ေလ်ာသည့္ အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးတြင္ အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ စစ္တပ္ ပါ၀င္မႈကို သေဘာတူ လက္ခံျခင္း ျဖစ္ သည္။” ဤျဖစ္စဥ္တြင္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲသည္ ဒိုင္ယာေလာ့ အေျချပဳအသြင္ကူးေျပာင္းမႈ၏ အေရး ၾကီးသည့္ အဆင့္တစ္ဆင့္ ျဖစ္ျပီး ၂၀၁၅ အလြန္ကာလတြင္ ပိုမို က်ယ္ျပန္႔ေသာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ မ်ားကို ႏွစ္ဖက္သေဘာညီ ဆက္လက္ ေဖာ္ေဆာင္သြားရန္ ျဖစ္သည္။ က်ယ္ျပန္႔ေသာ ျပဳျပင္ေျပာင္း လဲမႈမ်ား ဆိုသည္မွာ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကာလ တရားစီရင္မႈ၊ စစ္တပ္ပိုင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၏ ရပ္တည္ခြင့္အာမခံခ်က္၊ အမ်ဳိးသားလုံျခဳံေရးတြင္ စစ္တပ္၏အခန္းက႑ စသည္တို႔ ပါ၀င္မည္ ျဖစ္သည္။ တပ္မေတာ္၏ စိုးရိမ္ပူပန္မႈမ်ားကို အာမခံခ်က္ႏွင့္ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူး ေျပာင္းေရးကို အခ်ိန္ဇယားျဖင့္ ျဖည္းျဖည္းခ်င္းတည္ေဆာက္ယူေရးကို တပ္မေတာ္ႏွင့္ အတိုက္အခံမ်ား ညွိႏႈိင္းအေျဖရွာႏုိင္လွ်င္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ရွိသည္။ အဓိကအခ်က္မွာ ေရွာ့ခ္ရိုက္ကူးေျပာင္းေရး
မဟုတ္ဘဲ ျဖည္း ျဖည္းခ်င္း ေျပာင္းလဲေရး ျဖင့္သာ ေစ့စပ္ညွိႏႈိင္း
မႈ ေအာင္ျမင္ႏိုင္ျခင္း ျဖစ္သည္။ (အင္ဒိုနီးရွားလမ္းေၾကာင္း)
● ျဖစ္ႏုိင္ေျခ(၂)၊ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွည့္ျခင္း ။ လက္ရွိ ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားသည္ တပ္မေတာ္၏အစိုးရိမ္ရဆုံး အေျခအေနမ်ားသို႔ ဦးတည္လာသည့္ အခိ်န္အခါတြင္ ဒီမိုကေရစီ ေနာက္ျပန္ လႈိင္းအရိုက္ခံရမည္ ျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံေတာ္ႏွင့္ ျပည္သူလူထုကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရသူ ဟု အစဥ္ အဆက္ ခံယူက်င့္သုံးခဲ့ေသာ တပ္မေတာ္အေနျဖင့္ “ႏိုင္ငံအတြက္ အႏၱရာယ္က်ေရာက္လာခ်ိန္၊ အႏၱရာယ္ က်ေရာက္ေတာ့မည္ ဟု ယူဆလာခ်ိန္တို႔တြင္ အဆိုပါ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ လက္ေတြ႔ျဖစ္ေပၚလာမည္” ျဖစ္သည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ က်န္းမာေရး၊ အစိုးရႏွင့္ လႊတ္ေတာ္အၾကား ထိန္း မရႏိုင္ေအာင္ ဆက္ဆံေရးျပဳိလဲျခင္း၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ကဲ့သို႔ ျပည္သူမ်ားအၾကား ပဋိပကၡမ်ား ျမင့္မား ျပင္းထန္လာျခင္း၊ ျပည္သူလူထု လမ္းေပၚထြက္လာကာ ဆူပူအုံၾကြမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာျခင္း စသည့္အေျခ အေနမ်ဳိးတြင္ တပ္မေတာ္၏ အခန္းက႑ ျပန္လည္ ေပၚ ေပါက္လာႏိုင္သည္။ (ထိုင္းလမ္းေၾကာင္း)
● ျဖစ္ႏိုင္ေျခ(၃)၊ စီးပြားေရးဖြ႔ံျဖဳိးေရး ဦးစားေပးလမ္းေၾကာင္း ။ ျမန္မာ့အေရးေလ့လာသူမ်ား၊ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားႏွင့္ ျမန္မာျပည္သူမ်ား ၾကဳိက္ႏွစ္သက္ေသာ ပုံစံ မွာ စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို ခုိင္ခိုင္မာမာ ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ေသာ အေရွ႔ေတာင္အာရွေဒသတြင္းမွ စကၤာပူ၊ ေတာင္ကိုရီးယား၊ မေလးရွား၊ အင္ဒိုနီးရွား စသည့္ လမ္းေၾကာင္းမ်ဳိး ျဖစ္သည္။ စီးပြားေရးတိုး တက္မႈကို အေလးေပးျပီး ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို အကန္႔အသတ္ျဖင့္ ေျဖေလွ်ာ့ေပးျခင္းမ်ဳိး ျဖစ္သည္။ ျပည္သူလူထုအေနျဖင့္ စီးပြားေရး တိုးတက္မႈ၊ ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာမႈတို႔ကိုသာ အေလးထားေဆာင္ရြက္ျပီး ဒီမိုကေရစီႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး စံႏႈန္းမ်ားကို အကန္႔အသတ္ျဖင့္ လမ္းဖြင့္ေပးျခင္းကို ႏွစ္သက္ဟန္ ရွိေသာ္လည္း အတိုက္အခံမ်ား၏ ခံယူခ်က္မ်ားႏွင့္ တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ားတြင္ တိုင္းရင္းသားအခြင့္အေရးမ်ား ရရွိေရးတို႔က အဓိကက် ေနသည္။ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးစံႏႈန္းမ်ားကို အတိုက္အခံမ်ားက ဆုပ္ကိုင္ဆန္႔က်င္ေနမည္ ဆိုလွ်င္လည္းေကာင္း၊ အင္စတီက်ဴးရွင္းအသစ္အျဖစ္ ေပၚေပါက္လာေသာ ဥပေဒျပဳေရးမ႑ဳိင္မွ စံျပဳ စံႏႈန္းမ်ားကို ဆုပ္ကိုင္ထားလွ်င္လည္းေကာင္း စီးပြားေရးဖြံ႔ျဖဳိးမႈ ဦးစား ေပး ျဖစ္ႏိုင္ေျခမွာ ျဖစ္ေပၚလာရန္ ခက္ခဲေနမည္ ျဖစ္သည္။ ဤျဖစ္ႏုိင္ေျခ၌ “အတိုက္အခံႏွင့္ အင္စတီ က်ဴးရွင္းအသစ္မ်ားက ျပည္သူမ်ား စီးပြားေရးအျမန္ဆုံးတိုးတက္ေရး တစ္ခုတည္းကို ဦးတည္ခ်က္ထားရွိ မွသာ ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္”သည္။ (အာရွ က်ားမ်ား လမ္းေၾကာင္း)
● ျဖစ္ႏိုင္ေျခ(၄)၊ ႏိုင္ငံေရး စည္းလုံးညီညြတ္မႈ ျပဳိကြဲျခင္း ။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ အင္အား အေကာင္းဆုံးျဖစ္ေသာ စစ္တပ္ ျပဳိကြဲသြားလွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အတိုက္အခံတို႔၏ စုစည္းမႈျပဳိကြဲ သြားလွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း အသြင္ကူးေျပာင္းေရးအေပၚ သက္ေရာက္ ႏုိင္သည့္အလားအလာမ်ားကို ထည့္သြင္းတြက္ခ်က္ရန္ လိုအပ္မည္ ျဖစ္သည္။ “ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား အရွိန္အဟုန္ ပိုမိုေကာင္းမြန္လာ ခ်ိန္တြင္ အတိုက္အခံအင္အားစုမ်ားအေနျဖင့္ လိုက္ေလ်ာအေလွ်ာ့ေပး ရသည္မ်ား မျဖစ္မေန လုပ္ ေဆာင္ရေတာ့မည္” ျဖစ္ျပီး တိုင္းရင္းသားအင္အားစုတို႔ႏွင့္ ေ၀းကြာသြားႏိုင္ သည့္ အေျခအေနမ်ားလည္း ရွိေနသည္။ ဤကာလတြင္ တိုင္းရင္းသားျပႆနာမ်ားအတြက္ ေျဖရွင္း ခ်က္ မရရွိႏိုင္ေသးလွ်င္ မတည္ ျငိမ္သည့္ အခ်ိန္ကာလတစ္ခုကို ျဖတ္သန္းရဦးမည့္ အေနအထား ျဖစ္ေနသည္။ “အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးကိစၥရပ္မ်ားကို အတိုက္အခံမ်ားက ဖိအားေပးေဆာင္ရြက္လာလွ်င္ တပ္မေတာ္ႏွင့္ ထိပ္တိုက္ေတြ႔ဆုံသည့္ အေနအထားအထိ ေရာက္ရွိလာႏိုင္သည္။” ျဖစ္ေပၚလာမည့္ ဆိုးက်ဳိးမ်ားမွာ အျပင္းထန္ဆုံးအေနအထားအထိ ေရာက္ရွိႏိုင္ျပီး ေၾကကြဲ၀မ္းနည္းဖြယ္ရာ ရလဒ္မ်ား ထြက္ေပၚလာ ႏိုင္သည္။ (အာရပ္ေႏြဦးမွ ဆီးရီးယားလမ္းေၾကာင္း)
● ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၏ ဖ်က္(၃)ဖ်က္ ●
▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬
မၾကာေသးမီကပင္ လက္၀ဲေသြဖီေရး လမ္းေၾကာင္းအျဖစ္ “ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ”က “၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒကို လႊတ္ေတာ္ျပင္ပလမ္းေၾကာင္းျဖင့္ အျပီးတိုင္ ဖ်က္သိမ္းေရး” ေဆာင္ရြက္ရန္ ေၾကညာ ခ်က္တစ္ရပ္ ထုတ္ျပန္လာခဲ့ျခင္းကို ႏိုင္ငံေရးတိုက္ကြက္အသစ္အတြက္ အခ်က္ေပးသံ တံပိုးခရာသဖြယ္ ေတြ႔ျမင္ခဲ့ၾကရသည္။ (ဗကပ၏ ဖ်က္ ၃ ဖ်က္တြင္ ဤအခ်က္က အဓိက ျဖစ္ေနသည္)
ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရးဆိုင္ရာ ပညာရွင္ဒီဘိတ္မ်ားက ျမန္မာ့ေႏြဦးလားရာကို မည္ သည့္ေမာ္ဒယ္ ျဖစ္လာႏုိင္သည္၊ မည္သည့္လမ္းေၾကာင္း ေရာက္လာႏိုင္သည္ စသည္အားျဖင့္ တင္ၾကဳိ ခန္႔မွန္းခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ ယင္းပညာရွင္မ်ား၏ ျမန္မာ့ေႏြဦး အျဖဴ-အမည္း မသဲကြဲခင္က မွန္းဆခ်က္ မ်ားသည္ ယခုလက္ရွိ ကာလတြင္ ျမန္မာ့ေႏြဦး မိုးလား တိမ္လား ျမဴႏွင္းလား ဟု ကြဲလြဲေနစရာ မလိုေတာ့သည့္ အေနအထားကို မ်က္ႏွာမူေနျပီ ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံ့အေရး ဟု ဆိုၾကေသာ ႏိုင္ငံေရးသမား မ်ား၏ ႏိုင္ငံေရးသည္လည္း ေပါလ္ေကာ္လီယာ၏ Greed and Grievance သီအိုရီႏွင့္ တိုက္ဆုိင္စစ္ ေဆးျခင္းကို ခံႏိုင္ရမည္ ျဖစ္သည္။
၁၉၆၅ ခုႏွစ္မွ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္အထိ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ကမာၻတစ္၀ွမ္းလုံးရွိ ျပည္တြင္းစစ္ႏွင့္ ပဋိပကၡ မ်ားကို ေလ့လာဆန္းစစ္ရာမွ ရရွိလာခဲ့ေသာ ခါးသီးသည့္အမွန္တရားတစ္ခုရပ္မွာ “တရားမွ်တမႈကင္းမဲ့ ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ရသည္ ဟု ယခင္က ယူဆခဲ့ၾကေသာ ကိစၥရပ္အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ အက်ဳိးစီးပြားေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ကို ေတြ႕ရွိရျပီး အဓမၼ (Grievance) ေၾကာင့္ ျဖစ္ရေသာ ေတာ္လွန္ေရးတို႔မွာ အမွန္စင္စစ္တြင္ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ အနည္းစု၏ ေလာဘ(Greed)ေၾကာင့္ ျဖစ္ရျခင္း ျဖစ္သည္” ဟူ၍ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာ့ေႏြဦးသည္လည္း Grievance ႏွင့္ Greed တုိ႔အၾကား မပိတ္မိေစရန္ “ႏုိင္ငံေရးႏွင့္တူေသာ ႏိုင္ငံေရး” ကို က်င့္ၾကံအားထုတ္ၾကရန္ လုိအပ္ေပမည္။
ဒီမိုကေရစီကူးေျပာင္းမႈတြင္ ပညာရွင္တို႔ သုံးသပ္သည့္အတိုင္းလည္း ျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္မည္၊ ထို႔အတူ ျဖစ္ခ်င္လည္း ျဖစ္လာႏိုင္သည္။ ဧကန္မဲ့မႈတို႔ ျပည့္ႏွက္ေနေသာ “အေနကန္ ခရီး” ကို ေလွ်ာက္လွမ္းခဲ့ျပီး ျဖစ္ေသာ ျမန္မာ့ေႏြဦး၏ ကံၾကမၼာသည္ပင္ တိုင္းျပည္ကံၾကမၼာ၊ ျပည္သူတို႔၏ ကံၾကမၼာ ျဖစ္ေနေလရာ ဧကန္မုခ် လွပေနမည့္ ျမန္မာ့ေႏြဦးကို စိမ္းလန္းစြာ ေတြ႔ျမင္ႏုိင္ေရးအတြက္ ၂၀၁၅ ႏွင့္ သန္း(၆၀)ကို မ်က္ ေမွာက္ျပဳၾကရန္ ရွိေတာ့ေၾကာင္း မီးေမာင္းထိုး တင္ျပလိုက္ရေပသည္။
▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬
[The Voice Weekly, Monday, June 9-15, 2014]
▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬
0 comments