 |
| အင္းေလးကန္အတြင္း ငါးဖမ္းေနသည့္ ေဒသခံတစ္ဦး။ ဓာတ္ပံု - ေအအက္ဖ္ပီ |
သစ္ေတာ ျပဳန္းတီး မႈမ်ားႏွင့္ ႏုန္း အနည္မ်ား ျမင့္တက္လာ ျခင္းေၾကာင့္ ေရမ်က္ ႏွာျပင္ ဧရိယာ ေလ်ာ့ က် လာ သည့္ အင္းေလး ကန္သည္ လက္ရွိ အေျခ အေန အတိုင္းသာ ေဒသခံမ်ား အား အသိပညာ ေပးမႈ အားနည္း ေနပါက ရာစုႏွစ္ တစ္ခု အတြင္း ေပ်ာက္ဆံုး သြားႏိုင္သည္ဟု ကုလသမဂၢ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ အစီအစဥ္ (ယူအင္န္ဒီပီ) မွ အစီအ စဥ္ဆိုင္ရာ အႀကီးတန္း အၾကံေပးျဖစ္သူ မစၥတာ Igor Bosc က ယခုလ ၁၀ ရက္ေန႔က ျမန္မာ တိုင္း(မ္)ကို ေျပာသည္။
"ေရရဲ႕ မ်က္ႏွာျပင္ ဧရိယာပမာဏက ႏွစ္ေပါင္း ၇၀ အတြင္းမွာ အမ်ားႀကီး ေလ်ာ့က်သြားတယ္။ ႏုန္း အနည္ ေတြ ကလည္း ျမင့္တက္လာတယ္။ အဲဒီလိုမ်ဳိး ျဖစ္လာတဲ့ အတြက္ ဒီအတိုင္းပဲ ဆက္သြား မယ္ဆို ရင္ေတာ့ အင္းေလးကန္က ရာစုႏွစ္တစ္ခု အတြင္းမွာတင္ ေပ်ာက္ဆံုးသြားႏိုင္ တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အခုလုပ္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းေတြနဲ႔ မလံုေလာက္ ေသးဘူး၊ ဒီထက္လည္း ထပ္ၿပီးေတာ့ တိုးျမႇင့္ေဆာင္ရြက္မႈေတြ လုပ္ဖို႔ လိုအပ္မယ္" ဟု ၎က ေျပာသည္။
ယူအင္န္ဒီပီသည္ အင္းေလးကန္ထိန္းသိမ္း ကာကြယ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး စီမံကိန္းကို
ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးႏွင့္ သစ္ေတာေရးရာ၀န္ႀကီးဌာနႏွင့္ ပူးေပါင္း လုပ္ကိုင္ေနသည္။
အင္းေလးကန္ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ေရးအတြက္ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္လုပ္ကိုင္မႈဆိုင္ရာ အလုပ္႐ံုေဆြးေႏြးပြဲ
ကို ဇြန္လ ၁၀ ရက္ေန႔မွ ၁၂ ရက္ေန႔ အထိ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕ တြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။
ယူအင္န္ဒီပီအေနျဖင့္လည္း အဆိုပါအလုပ္ ႐ံုအစည္းအေ၀းမွ ထြက္ေပၚလာမည့္ ရလဒ္မ်ားအေပၚ
မူတည္ၿပီး နည္းပညာအျပင္ ေဒသခံမ်ားကို တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး ညိႇႏႈိင္းမႈ ပံုစံမ်ဳိးျဖင့္ ေဆာင္ရြက္သြား
မည္ဟု သိရသည္။
"ဒီေဆြးေႏြးပြဲက ထြက္လာတဲ့ ရလဒ္ေတြအေပၚမူတည္ၿပီး အျခားေသာ ႏိုင္ငံေတြမွာ လုပ္ေနတဲ့
Lake Authority လိုမ်ဳိးဖြဲ႕ႏိုင္မယ္ဆိုရင္ ဆက္ၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္သြားဖို႔ရွိပါတယ္" ဟု
Igor Bosc က ေျပာသည္။
အင္းေလးကန္တြင္ အထူးျခားဆံုးႏွင့္ အဆိုးရြားဆံုးဟု ဆိုရမည့္ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္က မိုးေခါင္ေရရွား
ျခင္းေၾကာင့္ ေရသိုေလွာင္မႈပမာဏမွာ အနိမ့္ဆံုးအထိ က်ဆင္းကာ တန္ခိုးႀကီး သမိုင္း၀င္
ေဖာင္ေတာ္ဦးဘုရားပတ္လည္ရွိ ေျမသားမ်ား ေျခာက္ေသြ႕အက္ကြဲသည္အထိ ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။
"မိုးေခါင္ေရရွားလာတဲ့ အေၾကာင္းရင္းက ေဒသခံ ရြာသူ၊ ရြာသားေတြက ထင္းကို ေလာင္စာအျဖစ္
သံုးေတာ့ သစ္ပင္ေတြ ျပဳန္းၿပီး ေရခမ္းေျခာက္တာေတြ ျဖစ္ရတာ" ဟု ရွမ္းျပည္နယ္အစိုးရအဖြဲ႕၊
သစ္ေတာႏွင့္သတၱဳ ၀န္ႀကီး ဦးစိုင္းအိုက္ေပါင္းက ေျပာသည္။
လက္ရွိတြင္ အင္းေလးကန္သည္ ယခင္ႏွစ္မ်ားထက္ ႏုန္းပို႔ခ်မႈမ်ားၿပီး ေရ၀ပ္ဧရိယာနည္းလာသည့္
အတြက္ မိုးရာသီကုန္ဆံုးပါက သိုေလွာင္ထားေသာေရမ်ားမွာ ၾကာရွည္မခံပဲ ခမ္းေျခာက္ေလ့
ရွိသည္ဟု သိရသည္။
"အရင္တုန္းကေတာ့ လူဦးေရလည္း နည္းတယ္။ စိုက္ပ်ဳိးေရး ဧရိယာလည္း နည္းတယ္။
ေနာက္ၿပီးေတာ့ ႏုန္းအနည္က်မႈကလည္း နည္းတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အင္းေလးကန္ေရ
အေနအထားကေတာ့ အင္မတန္မွ ေကာင္းမြန္တာေပါ့။ အခုအခ်ိန္မွာ လူဦးေရလည္း ထူထပ္
လာၿပီ။ စိုက္ပ်ဳိးေရးဧရိယာလည္း တိုးခ်ဲ႕လာတယ္။ ႏုန္းပို႔ခ်မႈကလည္း ပိုမ်ားလာတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႕
အင္းေလးက ႏုန္းေတြ ပို႔ခ်မႈမ်ားေတာ့ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ေရ၀ပ္ဧရိယာ နည္းလာတာေပါ့။ မိုးနားတဲ့
အခ်ိန္ဆိုရင္ ေရက ၾကည္ရွည္မခံေတာ့ဘူး။ ေရတိမ္လာတယ္။ ကန္ဧရိယာ နည္းနည္းက်ဥ္းလာ
တယ္။ ဒါ အင္းေလးကန္ရဲ႕ တိမ္ေကာမႈတစ္ခုေပါ့" ဟု ေညာင္ေရႊၿမိဳ႕နယ္၊ မဲဆႏၵနယ္ အမွတ္ (၂)မွ
ရွမ္းျပည္နယ္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးေအာင္ၾကည္၀င္းက ဇြန္လ ၁၁ ရက္ေန႔က
ျမန္မာတိုင္း(မ္)ကို ေျပာသည္။
အင္းေလးကန္သည္ယခင္က ၁၃၄ စတုရန္းမိုင္ ရွိခဲ့ရာမွ ယခုအခါ ၆၃ စတုရန္းမိုင္သာ
က်န္ရွိေတာ့သည္။
အင္းေလးကန္ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးစီမံကိန္းအတြက္ ယူအင္န္ဒီပီႏွင့္
ေနာ္ေ၀ႏိုင္ငံအစိုးရတို႔က အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂ ဒသမ ၆ သန္း ေထာက္ပံ့ ၿပီး ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္က
စတင္ကာ ငါးႏွစ္စီမံခ်က္အျဖစ္ ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးႏွင့္ သစ္ေတာေရးရာ၀န္ႀကီးဌာနႏွင့္
ပူးေပါင္းၿပီး ေရေ၀ေရလဲေဒသအတြင္းရွိ ၿမိဳ႕နယ္သံုး ၿမိဳ႕နယ္ရွိ ေက်းရြာ ၇၁ ရြာတြင္ စီမံကိန္းမ်ား
ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိသည္။
ထို႔ျပင္ ႈည်အငအကအန f Institute of International Development(IID)ႏွင့္ UNHABITAT
တို႔ကလည္း ကြ်မ္းက်င္မႈ၊ အေတြ႕အၾကံဳႏွင့္ ကြင္းဆင္းစိစစ္ခ်က္မ်ားအေပၚ အေျခခံၿပီး ေရရွည္
စီမံကိန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ေနသည္။
"ငါးႏွစ္အတြင္းမွာေတာ့ ထိန္းသိမ္းမႈအပိုင္းက ေတာ္ေတာ္ေလး တိုးတက္လာတယ္။ အမိႈက္
ဆိုလည္းအမိႈက္ေကာက္တဲ့ ေဒသခံ အသင္းအဖြဲ႔ေလးေတြ ေပၚလာတယ္။ ေနာက္ၿပီး မိလႅာစနစ္
ေတြ၊ သၿဂႋဳဟ္တဲ့ စနစ္ေတြ ဒါေတြလည္းပဲ ေျပာင္းလဲလာတာေပါ့" ဟု ဦးေအာင္ၾကည္၀င္းက
ေျပာသည္။
အင္းေလးကန္သည္ ရွမ္းျပည္နယ္ ေတာင္ပိုင္း ေညာင္ေရႊၿမိဳ႕နယ္ရွိ အင္းေလးေဒသတြင္ ရွိၿပီး
လူဦးေရ စုစုေပါင္း ေလးသိန္းေက်ာ္ရွိသည့္အနက္ မိသားစု ေလးစုတြင္တစ္စုမွာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးစြာ
ေနထိုင္ၾကသည္။
ျပည့္သက္ၿဖိဳး / ျမန္မာတုိင္း(မ္)
"ေရရဲ႕ မ်က္ႏွာျပင္ ဧရိယာပမာဏက ႏွစ္ေပါင္း ၇၀ အတြင္းမွာ အမ်ားႀကီး ေလ်ာ့က်သြားတယ္။ ႏုန္း အနည္ ေတြ ကလည္း ျမင့္တက္လာတယ္။ အဲဒီလိုမ်ဳိး ျဖစ္လာတဲ့ အတြက္ ဒီအတိုင္းပဲ ဆက္သြား မယ္ဆို ရင္ေတာ့ အင္းေလးကန္က ရာစုႏွစ္တစ္ခု အတြင္းမွာတင္ ေပ်ာက္ဆံုးသြားႏိုင္ တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အခုလုပ္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းေတြနဲ႔ မလံုေလာက္ ေသးဘူး၊ ဒီထက္လည္း ထပ္ၿပီးေတာ့ တိုးျမႇင့္ေဆာင္ရြက္မႈေတြ လုပ္ဖို႔ လိုအပ္မယ္" ဟု ၎က ေျပာသည္။
ယူအင္န္ဒီပီသည္ အင္းေလးကန္ထိန္းသိမ္း ကာကြယ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး စီမံကိန္းကို
ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးႏွင့္ သစ္ေတာေရးရာ၀န္ႀကီးဌာနႏွင့္ ပူးေပါင္း လုပ္ကိုင္ေနသည္။
အင္းေလးကန္ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ေရးအတြက္ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္လုပ္ကိုင္မႈဆိုင္ရာ အလုပ္႐ံုေဆြးေႏြးပြဲ
ကို ဇြန္လ ၁၀ ရက္ေန႔မွ ၁၂ ရက္ေန႔ အထိ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕ တြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။
ယူအင္န္ဒီပီအေနျဖင့္လည္း အဆိုပါအလုပ္ ႐ံုအစည္းအေ၀းမွ ထြက္ေပၚလာမည့္ ရလဒ္မ်ားအေပၚ
မူတည္ၿပီး နည္းပညာအျပင္ ေဒသခံမ်ားကို တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး ညိႇႏႈိင္းမႈ ပံုစံမ်ဳိးျဖင့္ ေဆာင္ရြက္သြား
မည္ဟု သိရသည္။
"ဒီေဆြးေႏြးပြဲက ထြက္လာတဲ့ ရလဒ္ေတြအေပၚမူတည္ၿပီး အျခားေသာ ႏိုင္ငံေတြမွာ လုပ္ေနတဲ့
Lake Authority လိုမ်ဳိးဖြဲ႕ႏိုင္မယ္ဆိုရင္ ဆက္ၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္သြားဖို႔ရွိပါတယ္" ဟု
Igor Bosc က ေျပာသည္။
အင္းေလးကန္တြင္ အထူးျခားဆံုးႏွင့္ အဆိုးရြားဆံုးဟု ဆိုရမည့္ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္က မိုးေခါင္ေရရွား
ျခင္းေၾကာင့္ ေရသိုေလွာင္မႈပမာဏမွာ အနိမ့္ဆံုးအထိ က်ဆင္းကာ တန္ခိုးႀကီး သမိုင္း၀င္
ေဖာင္ေတာ္ဦးဘုရားပတ္လည္ရွိ ေျမသားမ်ား ေျခာက္ေသြ႕အက္ကြဲသည္အထိ ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။
"မိုးေခါင္ေရရွားလာတဲ့ အေၾကာင္းရင္းက ေဒသခံ ရြာသူ၊ ရြာသားေတြက ထင္းကို ေလာင္စာအျဖစ္
သံုးေတာ့ သစ္ပင္ေတြ ျပဳန္းၿပီး ေရခမ္းေျခာက္တာေတြ ျဖစ္ရတာ" ဟု ရွမ္းျပည္နယ္အစိုးရအဖြဲ႕၊
သစ္ေတာႏွင့္သတၱဳ ၀န္ႀကီး ဦးစိုင္းအိုက္ေပါင္းက ေျပာသည္။
လက္ရွိတြင္ အင္းေလးကန္သည္ ယခင္ႏွစ္မ်ားထက္ ႏုန္းပို႔ခ်မႈမ်ားၿပီး ေရ၀ပ္ဧရိယာနည္းလာသည့္
အတြက္ မိုးရာသီကုန္ဆံုးပါက သိုေလွာင္ထားေသာေရမ်ားမွာ ၾကာရွည္မခံပဲ ခမ္းေျခာက္ေလ့
ရွိသည္ဟု သိရသည္။
"အရင္တုန္းကေတာ့ လူဦးေရလည္း နည္းတယ္။ စိုက္ပ်ဳိးေရး ဧရိယာလည္း နည္းတယ္။
ေနာက္ၿပီးေတာ့ ႏုန္းအနည္က်မႈကလည္း နည္းတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အင္းေလးကန္ေရ
အေနအထားကေတာ့ အင္မတန္မွ ေကာင္းမြန္တာေပါ့။ အခုအခ်ိန္မွာ လူဦးေရလည္း ထူထပ္
လာၿပီ။ စိုက္ပ်ဳိးေရးဧရိယာလည္း တိုးခ်ဲ႕လာတယ္။ ႏုန္းပို႔ခ်မႈကလည္း ပိုမ်ားလာတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႕
အင္းေလးက ႏုန္းေတြ ပို႔ခ်မႈမ်ားေတာ့ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ေရ၀ပ္ဧရိယာ နည္းလာတာေပါ့။ မိုးနားတဲ့
အခ်ိန္ဆိုရင္ ေရက ၾကည္ရွည္မခံေတာ့ဘူး။ ေရတိမ္လာတယ္။ ကန္ဧရိယာ နည္းနည္းက်ဥ္းလာ
တယ္။ ဒါ အင္းေလးကန္ရဲ႕ တိမ္ေကာမႈတစ္ခုေပါ့" ဟု ေညာင္ေရႊၿမိဳ႕နယ္၊ မဲဆႏၵနယ္ အမွတ္ (၂)မွ
ရွမ္းျပည္နယ္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးေအာင္ၾကည္၀င္းက ဇြန္လ ၁၁ ရက္ေန႔က
ျမန္မာတိုင္း(မ္)ကို ေျပာသည္။
အင္းေလးကန္သည္ယခင္က ၁၃၄ စတုရန္းမိုင္ ရွိခဲ့ရာမွ ယခုအခါ ၆၃ စတုရန္းမိုင္သာ
က်န္ရွိေတာ့သည္။
အင္းေလးကန္ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးစီမံကိန္းအတြက္ ယူအင္န္ဒီပီႏွင့္
ေနာ္ေ၀ႏိုင္ငံအစိုးရတို႔က အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂ ဒသမ ၆ သန္း ေထာက္ပံ့ ၿပီး ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္က
စတင္ကာ ငါးႏွစ္စီမံခ်က္အျဖစ္ ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးႏွင့္ သစ္ေတာေရးရာ၀န္ႀကီးဌာနႏွင့္
ပူးေပါင္းၿပီး ေရေ၀ေရလဲေဒသအတြင္းရွိ ၿမိဳ႕နယ္သံုး ၿမိဳ႕နယ္ရွိ ေက်းရြာ ၇၁ ရြာတြင္ စီမံကိန္းမ်ား
ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိသည္။
ထို႔ျပင္ ႈည်အငအကအန f Institute of International Development(IID)ႏွင့္ UNHABITAT
တို႔ကလည္း ကြ်မ္းက်င္မႈ၊ အေတြ႕အၾကံဳႏွင့္ ကြင္းဆင္းစိစစ္ခ်က္မ်ားအေပၚ အေျခခံၿပီး ေရရွည္
စီမံကိန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ေနသည္။
"ငါးႏွစ္အတြင္းမွာေတာ့ ထိန္းသိမ္းမႈအပိုင္းက ေတာ္ေတာ္ေလး တိုးတက္လာတယ္။ အမိႈက္
ဆိုလည္းအမိႈက္ေကာက္တဲ့ ေဒသခံ အသင္းအဖြဲ႔ေလးေတြ ေပၚလာတယ္။ ေနာက္ၿပီး မိလႅာစနစ္
ေတြ၊ သၿဂႋဳဟ္တဲ့ စနစ္ေတြ ဒါေတြလည္းပဲ ေျပာင္းလဲလာတာေပါ့" ဟု ဦးေအာင္ၾကည္၀င္းက
ေျပာသည္။
အင္းေလးကန္သည္ ရွမ္းျပည္နယ္ ေတာင္ပိုင္း ေညာင္ေရႊၿမိဳ႕နယ္ရွိ အင္းေလးေဒသတြင္ ရွိၿပီး
လူဦးေရ စုစုေပါင္း ေလးသိန္းေက်ာ္ရွိသည့္အနက္ မိသားစု ေလးစုတြင္တစ္စုမွာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးစြာ
ေနထိုင္ၾကသည္။
ျပည့္သက္ၿဖိဳး / ျမန္မာတုိင္း(မ္)
0 comments