လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးရဲ႕ သမိုင္းကို ေရးဆဲြတဲ့အခါ ႏွစ္ေပါင္း (၁၀၀)ေတာင္ မျပည့္ေသးဘဲနဲ႕ သမိုင္းလို႕ ေျပာလို႕ရပါမလား။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္မွာ ေရးဆဲြခဲ့တ ဥပေဒကို ၁၉၄၈ ခုႏွစ္မွာ အတည္ျပဳ ျပဌာန္းခဲ့ပါတယ္။ ဒီဥပေဒမွာ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတာ တစ္လံုးမွ မေတြ႕ရသလို၊ အဂၤလိပ္ေခတ္ တစ္ေခတ္လံုး လ၀က စာရင္းေတြအရ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတာကိုလည္း တစ္လံုးမွ မေတြ႕ခဲ့ရပါ။ ဒီအျပင္ ရခိုင္သမိုင္း တစ္ခုလံုးမွာလည္း မေတြ႕ရွိခဲ့ရဘူး။ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးဟာ ဒီဖက္ႏိုင္ငံမွာ ရွိသလို ဟိုဖက္ႏိုင္ငံမွာလည္း ရွိသင့္ပါတယ္။ ဒါေပမယ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံမွာ ဒီရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳးနဲ႕ ပတ္သတ္ၿပီး ဒုကၡသည္ စာရင္းေလာက္သာရွိပါတယ္။ စစ္တေကာင္းေဒသ လူမ်ိဳးစုစာရင္းကို ရွာဖတ္ၾကည့္လုိက္ပါ။ ဒီလူမ်ိဳးအေၾကာင္းကို တစ္လံုး တစ္ပါဒမွ မေတြ႕ရွိရပါ။
ဒါေၾကာင့္ ဒီဟာ သမိုင္းအတင္းလုပ္ လုပ္ဇာတ္သြင္းခဲ့တယ္ဆိုတာကို ပညာရွင္တိုင္း၊ သမုိင္းကို ေလ့လာသူတိုင္း သိခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၄၇ ဥပေဒမွာ အားနည္းခ်က္ေတြထဲက တစ္ခုျဖစ္တဲ့ “ၿဗိတိသွ် ဘုရင္မင္းျမတ္အာဏာပ်ံ႕ႏွံ႔ရာ နယ္ေျမတစ္ခုခုတြ္ ေမြးဖြားခဲ့ေသာ ဖဲြ႕အစည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒ အာဏာတည္သည့္ ၄.၁.၁၉၄၈ မတိုင္းမွီ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အနည္းဆံုး (၈)ႏွစ္ ေနထုင္ခဲ့ဖူးၿပီး ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ထာ၀ဥ္ေနထိုင္ရန္ ရည္ရြယ္ောကာင္း ထုတ္ေဖာ္သတ္မွတ္ေသာ နည္းလမ္းႏွင့္ အညီ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံသားအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္သူသည္ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္သည္ဟု ျပဌာန္းခဲ့သည္” ဒါဆိုရင္ ေနမ၀င္အင္ပါယာ ႏုိင္ငံမွာ ေနခဲ့သူဟူသမွ် ျမန္မာႏိုင္ငံသား ျဖစ္မသြားဘူးလား။ ဒါက ႏိုင္ငံသားအဆင့္ပဲ ရွိပါေသးတယ္။ တိုင္းရင္းသား စာရင္းကို မ၀င္ေသးပါ။ ဒီအားနည္းခ်က္ေတြ ရွိတာေၾကာင္း ၁၉၇၆ ခုႏွစ္မွာ ျပန္လည္း ဆန္းစစ္ၿပီး ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံသား ဥပေဒကို ျပန္ဌာန္းခဲ့တယ္။
ဒီအျပင္ ၁၈၂၄ ခုႏွစ္ ေရွ႕ပိုင္းမွာ ေနထိုင္ခဲ့ၾကသူေတြကို တုိင္းရင္းသားအျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီေရွ႕မွာ မဟုတ္တဲ့ လူမ်ိဳးေတြကိုေတာ့ တိုင္းရင္းသားအျဖစ္က ပယ္ဖ်က္ခဲ့ပါတယ္။ အခုေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားတာက ရိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ သမုိင္းအေထာက္အထားပါ။ တစ္ခုမွ (၁၉၅၀) ခုႏွစ္ကို မေက်ာ္လြန္ခဲ့ပါ။ ဒီေလာက္နဲ႕ သမုိင္းဆိုရင္ က်ေနာ္အေမ အသက္ (၇၅)ႏွစ္ကို ဒီကုလားေတြအကုန္လံုး ထုိင္ကန္ေတာ့သင့္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႕ဆိုရင္ သူတို႕သမိုင္းဟာ ႏွစ္ေပါင္း (၆၀)ေလာက္ပဲရွိေသးတဲ့အတြက္ ေတာ္ေတာ္ကို သနားဖို႕ေကာင္းပါတယ္။
၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏုဟာ ရခိုင္သားတိုင္းအတြက္ေတာ့ သမိုင္းတရားခံလို႕ ေျပာရပါလိမ္မယ္။ ဦးႏုဟာ အဲဒီအခ်ိန္အခါတုန္းက ေရာင္စံုသူပုန္ေတြ ပုန္ကန္မႈကို အႀကိဳက္အနယ္ ခုခံေနရတဲ့အခ်ိန္ပါ။ တစ္ဖက္က အေရွ႕ရန္၊ ေနာက္တစ္ဖက္က အေနာက္ဖက္က ခဲြထြက္ေရးသမား မူဂ်ာဟစ္ ေသာင္းက်န္မႈက ကာကြယ္ႏိုင္ဖို႕ ရခိုင္ကို လာေရာက္ၿပီးေတာ့ မူဂ်ာဟစ္ေတြကို ပ်ားရည္နဲ႕ ၀မ္းေလ်ာသြားခဲ့တာပါ။ မူဂ်ာဟစ္ေတြကလည္း ပါကစၥတန္နဲ႕ ေပါင္းၿပီး လြတ္လပ္ေရးအႀကံအစဥ္ကို အလီဂ်င္နားက လက္မခံခဲ့တာေၾကာင္း ျမန္မာဘက္ကို မ်က္ႏွာခ်ိဳေသြးရတဲ့အခ်ိန္ ဦးႏုလည္း လာေရာက္ ညွိဳႏိႈင္းခ်ိန္မွာ သူက ယာယီျပသာနာကို ေျဖရွင္းဖို႕အတြက္ ဒီအႀကံအစဥ္ကို လုပ္သြားခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဦးႏု၏ အားနည္းခ်က္ေၾကာင္းပင္လွ်င္ ဖဆပလ ပါတီ (၃၃)ခု ကဲြၿပဲသြားခဲ့ရၿပီး ေနာက္ဆံုး ဦးေန၀င္း အာဏာသိမ္းၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ စစ္အာဏာရွင္ သံသရာထဲကို ေပးထည့္လုိက္ရတာမဟုတ္လား။
ဒါေၾကာင္း ဒီထက္မက သက္ေသျပခ်င္တယ္ဆိုရင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ တနံတလ်ားမွာ ရခိုင္ေက်ာက္စြာေတြထဲမွာ ရိုဟင္ဂ်ာလို႕ ပါတဲ့ စာတစ္ခ်ုပ္ ပီးတစ္ခ်ပ္ကို သက္ေသျပၾကည့္ပါ။ ရခိုင္မွာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ကို ကိုးကြယ္ၿပီး ရခိုင္ဘုရင္ေတြ လွည္သည္ေတာ္ေတြကိုေတာ့ ယခု ကမန္လို႕ တိုင္းရင္းသားအျဖစ္ လက္ခံၿပီးသားရွိပါတယ္။ ေရာႀကိတ္ဖို႕ေတာ့ မႀကိဳးစားသင့္ပါ။ ျပည္ပကိုေရာက္ အင္တာနက္ မေတာက္တေခါက္ သံုးတတ္ရံုနဲ႕ေတာ့ သမိုင္းလိမ္ဖို႕မႀကိဳးသင္ပါ။ Primary resource နဲ႕ Secondary resouce ကို ခဲြလိုေတာင္ ကဲြေသးဘဲနဲ႔ သမိုင္းနဲ႕ ခ်ီမေျပာသင့္ပါ။ သမိုင္းေျပာခ်င္တယ္ဆိုရင္ (၁) အာဂမယုတၱိ = က်မ္းဂန္အကိုးအကားႏွင့္ ညီညြတ္ရမည္ (၂) သဘာ၀ ယုတၱိ = သိပၸံ လက္ေတြ႕ႏွင့္လည္း ညီညြတ္ရမည္ (၃) သာဓက ယုတၱိ = ထင္ရွားေသာ သက္ေသျပခ်က္မ်ား၊ အေထာက္အထားမ်ားရွိရမည္ (၄) ကာရဏ ယုတၱိ = အေၾကာင္း အက်ိဳး၊ ဆက္စပ္မွန္ကန္ရမည္။ ဒီ(၄)ခုနဲ႕ ကိုက္ညီေအာင္ ညိွၿပီးမွ သမိုင္းကို ခ်ေျပာသင့္ပါတယ္။
ေအာက္မွာ ရိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ သမိုင္းမွတ္စုပါ။ (၁၉၅၀)ခုႏွစ္ ေရွ႕ကို တစ္ခုမွ မေက်ာ္လြန္တာကို သတိထားမိေအာင္..
(၁) ၁၉၅၄ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ (၂၅) ရက္ေန႔ ည ၈ နာရီအခ်ိန္ - ႏုိင္ငံေတာ္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏု၏ အသံလႊင့္မိန္႔ခြန္းတြင္ ေမာင္းေတာႏွင့္ ဘူးသီးေတာင္ၿမဳိ႕နယ္မ်ားတြင္ ေနထုိင္လ်က္ရွိေသာ ျပည္ေထာင္စုသားမ်ားသည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ ရုိဟင္ဂ်ာ အမ်ဳိးသားျဖစ္ၾကသည္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
(၂) ႏုိင္ငံေတာ္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ႏွင့္ ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီး ဦးဗေဆြမွ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္ ႏုိ၀င္ဘာလ (၃) ရက္ႏွင့္ (၄) ရက္ေန႔မ်ားတြင္ ဘူးသီးေတာင္ႏွင့္ ေမာင္းေတာၿမဳိ႕ လူထုအစည္းအေ၀းမ်ားတြင္ ရုိဟင္ဂ်ာမ်ားသည္ ကခ်င္၊ ကရင္၊ ကယား၊ ရွမ္း၊ မြန္၊ ရခုိင္၊ ခ်င္းတုိင္းရင္းသားကဲ့သုိ႔ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစု တခုျဖစ္ေၾကာင္း မိန္႔ခြန္းတြင္ ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။
(၃) ႏုိင္ငံေတာ္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ရုံး လက္ေအာက္ နယ္ျခားေဒသ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရုံး ေၾကျငာခ်က္ (ရက္စြဲ - ၂၀.၁၁.၆၁)တြင္ ေမယုေဒသ အတြင္းေနထုိင္ၾကသူမ်ားသည္တုိင္းရင္းသားရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္းပါရွိသည္။ (ေမယုေဒသ = ယခု ေမာင္းေတာခရုိင္)
(၄) ၁၉၆၁ ေမလ(၁၅)ရက္ေန႔မွစ၍ ၁၉၆၅ မတ္လအထိ ျမန္မာ့အသံ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား ဘာသာစကား အစီအစဥ္တြင္ တပတ္လွ်င္ (၁၀) မိနစ္က်စီ (၃) ႀကိမ္၊ ညေန ၅း၃၀ နာရီတြင္ ရုိဟင္ဂ်ာဘာသာစကားျဖင့္ အသံလႊင့္ေပးခဲ့ပါသည္။ (ႏွစ္သုံးဆယ္ ျမန္မာ့အသံ - ဦးေက်ာ္ၿငိမ္း မာတလိ)
(၅) စာေပဗိမာန္ထုတ္ ျမန္မာ့စြယ္စုံက်မ္း၊ အတြဲ (၉) စာမ်က္ႏွာ (၈၉-၉၀)မွာ ၁၉၆၄ ခုႏွစ္တြင္ ရခုိင္တုိင္းေျမာက္ပုိင္း ေမယုခရုိင္တြင္ လူဦးေရ (၅၀၀၀၀၀) ငါးသိန္းခန္႔ရွိၿပီး ၇၅%သည္ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးမ်ားျဖစ္သည္ဟူ၍ အက်ယ္တ၀န္႔ ေရးသားေဖာ္ျပထားသည္။
(၆) ကာကြယ္ေရးဌာနမွ ထုတ္ေ၀ေသာ တပ္မေတာ္ေခတ္ေရးစာေစာင္ အတြဲ (၁၂) အမွတ္ (၆) (၁၈.၇.၆၁)ႏွင့္ (၈.၈.၆၁) ေန႔ထုတ္ အတြဲ (၁၂) အမွတ္ (၉) တုိ႔တြင္ ေမယုခရုိင္၊ ေမာင္းေတာ၊ ဘူးသီးေတာင္၊ ရေသ့ေတာင္ အေနာက္ေျမာက္ ၿမဳိ႕နယ္မ်ားတြင္ အမ်ားစုအားျဖင့္ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးမ်ား ေနထုိင္ၾကၿပီး၊ လူနည္းစုမွာ ရခုိင္၊ ဒုိင္းနက္၊ ၿမဳိ၊ ခမီစေသာ လူနည္းစုမ်ားစြာ ပါ၀င္ေနထုိင္သည့္ ခရုိင္ေဒသတခုျဖစ္ပါသည္ဟူ၍ ေဖာ္ျပပါရွိပါသည္။
(၇) ဒုတိယကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ (ၾကည္း) ဗုိလ္မွဴးခ်ဳပ္ေအာင္ႀကီး၏ (၈.၇.၆၁) ေျပာၾကားေသာမိန္႔ခြန္းေျပာသြားခဲ့ပါတယ္။
(၈) ျပည္ေထာင္စု ဆုိရွယ္လစ္သမၼတ ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္၊ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာနမွ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္ထုတ္ ျမန္မာႏုိင္ငံ အထက္တန္း ပထ၀ီ၀င္ဖတ္စာအုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ (၈၆) တြင္တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ားျပန္႔ႏွံ႔ေနထုိင္ၾကပုံျပရာမွာ ရခုိင္ေျမာက္ပုိင္းေဒသကုိ ရုိဟင္ဂ်ာမ်ား ေနထုိင္ရာေဒသအျဖစ္ ျပသထားပါသည္။
(၉) ရန္ကုန္တကၠသုိလ္တြင္ ရုိဟင္ဂ်ာေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူအသင္းအဖြဲ႔လည္း ထူေထာင္ခြင့္ ေလွ်ာက္ထားခဲ့ရာ ၃.၁၂.၅၉ ရက္စြဲပါ မွတ္ပုံတင္အမွတ္ ၁၁၂/၅၉ ျဖင့္ “This is to certify that Rangoon University Rohingya Student Association is one of the Registered Associations of the University of Rangoon for the academic year 1959-1960” ဟူ၍မွတ္ပုံတင္ခြင့္ရရွိခဲ့သည္။
(၁၀) ၁၉၆၀ျပည့္ႏွစ္တြင္ ျပည္ေထာင္စု တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား ရုိဟင္ဂ်ာရုိးရာ ယဥ္ေက်းမႈျပပြဲကုိ သိမ္ျဖဴအားကစား ၿပဳိင္၀င္းအတြင္း က်င္းပေပးခဲ့ရာ ရုိဟင္ဂ်ာယဥ္ေက်းမႈ ျပပြဲတခုျဖစ္ေသာ က်င္ပြဲကုိ ျပသခြင့္ရရွိခဲ့ပါသည္။
(၁၁) ျမန္မာအသံ (၂၅)ႏွစ္ေျမာက္ ေငြရတုသဘင္အျဖစ္ ၁၉၇၁ ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္ ေသာတရွင္မဂၢဇင္းကုိ ထုတ္ေ၀ခဲ့ရာ စာမ်က္ႏွာ (၅၅) တြင္ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္မွစ၍ တုိင္းရင္းသား ဘာသာစကားအျဖစ္ စတင္အသံလႊင့္ခြင့္ ျပဳသည့္ရက္စြဲမ်ားကုိ ေဖာ္ျပရာတြင္ ၁၉၅၇တြင္ ရွမ္းႏွင့္ ကခ်င္ဘာသာ၊ ၁၉၄၉တြင္ စေကာကရင္ႏွင့္ ပုိးကရင္ဘာသာ၊ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္တြင္ ခ်င္းဘာသာ၊ ၁၉၆၁တြင္ မြန္၊ ပအုိ႔၊ လားဟူ၊ ရုိဟင္ဂ်ာႏွင့္ ကယားဘာသာတုိ႔ အသံလႊင့္ခဲ့ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။ မြန္၊ ပအုိ႔၊ လားဟူ၊ ရုိဟင္ဂ်ာဘာသာတုိ႔ျဖင့္ အသံလႊင့္ခြင့္ကုိ ၁၅.၅.၆၁ ေန႔မွစ၍ ခြင့္ျပဳခဲ့ၿပီး ၁.၁၀.၆၅ ေန႔တြင္ ရပ္ဆုိင္းခဲ့သည္။
(၁၂) ၁၉၆၀ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စုေန႔ တုိင္းရင္းသားရုိးရာ ယဥ္ေက်းမႈျပပြဲကုိ ေအာင္ဆန္းအားကစားကြင္းတြင္ ႏုိင္ငံေတာ္မွ က်င္းပခဲ့ရာ ရုိဟင္ဂ်ာရုိးရာ က်င္ပြဲေခါင္းစဥ္ျဖင့္ တခမ္းတနား က်င္းပခြင့္ျပဳခဲ့သည္။
(၁၃) ၂၀.၁၁.၆၀ေန႔ထုတ္ ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာတြင္ နယ္ျခားေဒသအုပ္ခ်ဳပ္ေရးရုံးမွ နယ္ျခားေဒသအုပ္ခ်ဳပ္ေရး အရာရွိ ရခုိင္တုိင္းမင္းႀကီးႏွင့္ အဖြဲ႔၀င္မ်ား ေမယုနယ္ျခားခရုိင္သုိ႔ ေရာက္ရွိခဲ့ၾကရာ ရုိဟင္ဂ်ာမ်ားမွလႈိက္လွဲစြာ ႀကဳိဆုိၾကေၾကာင္း၊ သူရသတၱိရွိသူမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကုိ ျမတ္ႏုိးလုိလားၿပီး သစၥာရွိေသာ စိတ္၀င္စားဖြယ္ ျပည္ေထာင္စု၏ လူမ်ဳိး တမ်ဳိးျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ့သည့္အျပင္ ျမန္မာ့အသံ (ေရဒီယုိအစီအစဥ္)မွလည္း ထုိအေၾကာင္းအရာကုိ ထုတ္လႊင့္ခဲ့သည္။
(၁၄) ၁၈.၇.၆၁ ရက္ေန႔ထုတ္ တပ္မေတာ္ ေခတ္ေရးစာေစာင္ အတြဲ (၁၂) အမွတ္ (၆) စာေစာင္တြင္ “ေမယုနယ္မွေလ ဘယ္လုိ အေျခရွိပါလိမ့္” ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ေရးသားခဲ့သည္။ ထုိေဒသ၏ လူအမ်ားစုသည္ ရုိဟင္ဂ်ာျဖစ္ေၾကာင္း ေရးသားခဲ့ေသာ ေဆာင္းပါးျဖစ္သည္။
(၁၅) ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာန၊ ပညာေရးႏွင့္ စိတ္ဓါတ္ေရးရာ ညႊန္ၾကားေရးမွဴးရုံး ၁၉၆၁ ခုႏွစ္တြင္ထုတ္ေ၀ခဲ့ေသာ တပ္မေတာ္ ေခတ္ေရးစာေစာင္ (၂) ေစာင္အနက္ ၈.၈.၆၁ ေန႔ထုတ္ အတြဲ (၁၂) အမွတ္ (၉) တြင္ “ေပ်ာက္ဆုံးေနေသာ ညီအစ္ကုိတစ္ဦးကုိ ရွာေတြ႔သည့္ပမာႏွယ္” ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္းေတာတြင္ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိး ၉၇% ရွိေၾကာင္းေရးသားခဲ့သည္။
ဒါေၾကာင္း ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတာထက္ စစ္တေကာင္းသား - ေခါေတာကုလားေတြပါ ၊ ဘဂၤလီေတြပါ။ က်ေနာ္တို႕ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေနထိုင္လာတာၾကာပါၿပီ။ ဒါေၾကာင္း က်ေနာ္တို႕ကို ႏိုင္ငံသားေပးသင့္ပါတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ျမန္မာေတြရဲ႕ သနားဂရုဏာကို ရရွိၿပီး ခင္ဗ်ားတို႕ကို စဥ္စားေပးၾကပါလိမ္မယ္။ အခုလို မရွိတာဟာကို အတင္းလုပ္ ရိုဟင္ဂ်ာ တုိင္းရင္းသားပါဆိုရင္ေတာ့ .. ဌာေန ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကို ျပန္ေအာ္ရံုမွ တပါး အျခားမရွိပါ။
ေ၀ဟင္ေအာင္
၂၂၊ ၉၊ ၂၀၁၃။
ဒါေၾကာင့္ ဒီဟာ သမိုင္းအတင္းလုပ္ လုပ္ဇာတ္သြင္းခဲ့တယ္ဆိုတာကို ပညာရွင္တိုင္း၊ သမုိင္းကို ေလ့လာသူတိုင္း သိခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၄၇ ဥပေဒမွာ အားနည္းခ်က္ေတြထဲက တစ္ခုျဖစ္တဲ့ “ၿဗိတိသွ် ဘုရင္မင္းျမတ္အာဏာပ်ံ႕ႏွံ႔ရာ နယ္ေျမတစ္ခုခုတြ္ ေမြးဖြားခဲ့ေသာ ဖဲြ႕အစည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒ အာဏာတည္သည့္ ၄.၁.၁၉၄၈ မတိုင္းမွီ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အနည္းဆံုး (၈)ႏွစ္ ေနထုင္ခဲ့ဖူးၿပီး ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ထာ၀ဥ္ေနထိုင္ရန္ ရည္ရြယ္ောကာင္း ထုတ္ေဖာ္သတ္မွတ္ေသာ နည္းလမ္းႏွင့္ အညီ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံသားအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္သူသည္ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္သည္ဟု ျပဌာန္းခဲ့သည္” ဒါဆိုရင္ ေနမ၀င္အင္ပါယာ ႏုိင္ငံမွာ ေနခဲ့သူဟူသမွ် ျမန္မာႏိုင္ငံသား ျဖစ္မသြားဘူးလား။ ဒါက ႏိုင္ငံသားအဆင့္ပဲ ရွိပါေသးတယ္။ တိုင္းရင္းသား စာရင္းကို မ၀င္ေသးပါ။ ဒီအားနည္းခ်က္ေတြ ရွိတာေၾကာင္း ၁၉၇၆ ခုႏွစ္မွာ ျပန္လည္း ဆန္းစစ္ၿပီး ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံသား ဥပေဒကို ျပန္ဌာန္းခဲ့တယ္။
ဒီအျပင္ ၁၈၂၄ ခုႏွစ္ ေရွ႕ပိုင္းမွာ ေနထိုင္ခဲ့ၾကသူေတြကို တုိင္းရင္းသားအျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီေရွ႕မွာ မဟုတ္တဲ့ လူမ်ိဳးေတြကိုေတာ့ တိုင္းရင္းသားအျဖစ္က ပယ္ဖ်က္ခဲ့ပါတယ္။ အခုေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားတာက ရိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ သမုိင္းအေထာက္အထားပါ။ တစ္ခုမွ (၁၉၅၀) ခုႏွစ္ကို မေက်ာ္လြန္ခဲ့ပါ။ ဒီေလာက္နဲ႕ သမုိင္းဆိုရင္ က်ေနာ္အေမ အသက္ (၇၅)ႏွစ္ကို ဒီကုလားေတြအကုန္လံုး ထုိင္ကန္ေတာ့သင့္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႕ဆိုရင္ သူတို႕သမိုင္းဟာ ႏွစ္ေပါင္း (၆၀)ေလာက္ပဲရွိေသးတဲ့အတြက္ ေတာ္ေတာ္ကို သနားဖို႕ေကာင္းပါတယ္။
၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏုဟာ ရခိုင္သားတိုင္းအတြက္ေတာ့ သမိုင္းတရားခံလို႕ ေျပာရပါလိမ္မယ္။ ဦးႏုဟာ အဲဒီအခ်ိန္အခါတုန္းက ေရာင္စံုသူပုန္ေတြ ပုန္ကန္မႈကို အႀကိဳက္အနယ္ ခုခံေနရတဲ့အခ်ိန္ပါ။ တစ္ဖက္က အေရွ႕ရန္၊ ေနာက္တစ္ဖက္က အေနာက္ဖက္က ခဲြထြက္ေရးသမား မူဂ်ာဟစ္ ေသာင္းက်န္မႈက ကာကြယ္ႏိုင္ဖို႕ ရခိုင္ကို လာေရာက္ၿပီးေတာ့ မူဂ်ာဟစ္ေတြကို ပ်ားရည္နဲ႕ ၀မ္းေလ်ာသြားခဲ့တာပါ။ မူဂ်ာဟစ္ေတြကလည္း ပါကစၥတန္နဲ႕ ေပါင္းၿပီး လြတ္လပ္ေရးအႀကံအစဥ္ကို အလီဂ်င္နားက လက္မခံခဲ့တာေၾကာင္း ျမန္မာဘက္ကို မ်က္ႏွာခ်ိဳေသြးရတဲ့အခ်ိန္ ဦးႏုလည္း လာေရာက္ ညွိဳႏိႈင္းခ်ိန္မွာ သူက ယာယီျပသာနာကို ေျဖရွင္းဖို႕အတြက္ ဒီအႀကံအစဥ္ကို လုပ္သြားခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဦးႏု၏ အားနည္းခ်က္ေၾကာင္းပင္လွ်င္ ဖဆပလ ပါတီ (၃၃)ခု ကဲြၿပဲသြားခဲ့ရၿပီး ေနာက္ဆံုး ဦးေန၀င္း အာဏာသိမ္းၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ စစ္အာဏာရွင္ သံသရာထဲကို ေပးထည့္လုိက္ရတာမဟုတ္လား။
ဒါေၾကာင္း ဒီထက္မက သက္ေသျပခ်င္တယ္ဆိုရင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ တနံတလ်ားမွာ ရခိုင္ေက်ာက္စြာေတြထဲမွာ ရိုဟင္ဂ်ာလို႕ ပါတဲ့ စာတစ္ခ်ုပ္ ပီးတစ္ခ်ပ္ကို သက္ေသျပၾကည့္ပါ။ ရခိုင္မွာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ကို ကိုးကြယ္ၿပီး ရခိုင္ဘုရင္ေတြ လွည္သည္ေတာ္ေတြကိုေတာ့ ယခု ကမန္လို႕ တိုင္းရင္းသားအျဖစ္ လက္ခံၿပီးသားရွိပါတယ္။ ေရာႀကိတ္ဖို႕ေတာ့ မႀကိဳးစားသင့္ပါ။ ျပည္ပကိုေရာက္ အင္တာနက္ မေတာက္တေခါက္ သံုးတတ္ရံုနဲ႕ေတာ့ သမိုင္းလိမ္ဖို႕မႀကိဳးသင္ပါ။ Primary resource နဲ႕ Secondary resouce ကို ခဲြလိုေတာင္ ကဲြေသးဘဲနဲ႔ သမိုင္းနဲ႕ ခ်ီမေျပာသင့္ပါ။ သမိုင္းေျပာခ်င္တယ္ဆိုရင္ (၁) အာဂမယုတၱိ = က်မ္းဂန္အကိုးအကားႏွင့္ ညီညြတ္ရမည္ (၂) သဘာ၀ ယုတၱိ = သိပၸံ လက္ေတြ႕ႏွင့္လည္း ညီညြတ္ရမည္ (၃) သာဓက ယုတၱိ = ထင္ရွားေသာ သက္ေသျပခ်က္မ်ား၊ အေထာက္အထားမ်ားရွိရမည္ (၄) ကာရဏ ယုတၱိ = အေၾကာင္း အက်ိဳး၊ ဆက္စပ္မွန္ကန္ရမည္။ ဒီ(၄)ခုနဲ႕ ကိုက္ညီေအာင္ ညိွၿပီးမွ သမိုင္းကို ခ်ေျပာသင့္ပါတယ္။
ေအာက္မွာ ရိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ သမိုင္းမွတ္စုပါ။ (၁၉၅၀)ခုႏွစ္ ေရွ႕ကို တစ္ခုမွ မေက်ာ္လြန္တာကို သတိထားမိေအာင္..
(၁) ၁၉၅၄ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ (၂၅) ရက္ေန႔ ည ၈ နာရီအခ်ိန္ - ႏုိင္ငံေတာ္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏု၏ အသံလႊင့္မိန္႔ခြန္းတြင္ ေမာင္းေတာႏွင့္ ဘူးသီးေတာင္ၿမဳိ႕နယ္မ်ားတြင္ ေနထုိင္လ်က္ရွိေသာ ျပည္ေထာင္စုသားမ်ားသည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ ရုိဟင္ဂ်ာ အမ်ဳိးသားျဖစ္ၾကသည္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
(၂) ႏုိင္ငံေတာ္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ႏွင့္ ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီး ဦးဗေဆြမွ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္ ႏုိ၀င္ဘာလ (၃) ရက္ႏွင့္ (၄) ရက္ေန႔မ်ားတြင္ ဘူးသီးေတာင္ႏွင့္ ေမာင္းေတာၿမဳိ႕ လူထုအစည္းအေ၀းမ်ားတြင္ ရုိဟင္ဂ်ာမ်ားသည္ ကခ်င္၊ ကရင္၊ ကယား၊ ရွမ္း၊ မြန္၊ ရခုိင္၊ ခ်င္းတုိင္းရင္းသားကဲ့သုိ႔ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစု တခုျဖစ္ေၾကာင္း မိန္႔ခြန္းတြင္ ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။
(၃) ႏုိင္ငံေတာ္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ရုံး လက္ေအာက္ နယ္ျခားေဒသ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရုံး ေၾကျငာခ်က္ (ရက္စြဲ - ၂၀.၁၁.၆၁)တြင္ ေမယုေဒသ အတြင္းေနထုိင္ၾကသူမ်ားသည္တုိင္းရင္းသားရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္းပါရွိသည္။ (ေမယုေဒသ = ယခု ေမာင္းေတာခရုိင္)
(၄) ၁၉၆၁ ေမလ(၁၅)ရက္ေန႔မွစ၍ ၁၉၆၅ မတ္လအထိ ျမန္မာ့အသံ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား ဘာသာစကား အစီအစဥ္တြင္ တပတ္လွ်င္ (၁၀) မိနစ္က်စီ (၃) ႀကိမ္၊ ညေန ၅း၃၀ နာရီတြင္ ရုိဟင္ဂ်ာဘာသာစကားျဖင့္ အသံလႊင့္ေပးခဲ့ပါသည္။ (ႏွစ္သုံးဆယ္ ျမန္မာ့အသံ - ဦးေက်ာ္ၿငိမ္း မာတလိ)
(၅) စာေပဗိမာန္ထုတ္ ျမန္မာ့စြယ္စုံက်မ္း၊ အတြဲ (၉) စာမ်က္ႏွာ (၈၉-၉၀)မွာ ၁၉၆၄ ခုႏွစ္တြင္ ရခုိင္တုိင္းေျမာက္ပုိင္း ေမယုခရုိင္တြင္ လူဦးေရ (၅၀၀၀၀၀) ငါးသိန္းခန္႔ရွိၿပီး ၇၅%သည္ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးမ်ားျဖစ္သည္ဟူ၍ အက်ယ္တ၀န္႔ ေရးသားေဖာ္ျပထားသည္။
(၆) ကာကြယ္ေရးဌာနမွ ထုတ္ေ၀ေသာ တပ္မေတာ္ေခတ္ေရးစာေစာင္ အတြဲ (၁၂) အမွတ္ (၆) (၁၈.၇.၆၁)ႏွင့္ (၈.၈.၆၁) ေန႔ထုတ္ အတြဲ (၁၂) အမွတ္ (၉) တုိ႔တြင္ ေမယုခရုိင္၊ ေမာင္းေတာ၊ ဘူးသီးေတာင္၊ ရေသ့ေတာင္ အေနာက္ေျမာက္ ၿမဳိ႕နယ္မ်ားတြင္ အမ်ားစုအားျဖင့္ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးမ်ား ေနထုိင္ၾကၿပီး၊ လူနည္းစုမွာ ရခုိင္၊ ဒုိင္းနက္၊ ၿမဳိ၊ ခမီစေသာ လူနည္းစုမ်ားစြာ ပါ၀င္ေနထုိင္သည့္ ခရုိင္ေဒသတခုျဖစ္ပါသည္ဟူ၍ ေဖာ္ျပပါရွိပါသည္။
(၇) ဒုတိယကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ (ၾကည္း) ဗုိလ္မွဴးခ်ဳပ္ေအာင္ႀကီး၏ (၈.၇.၆၁) ေျပာၾကားေသာမိန္႔ခြန္းေျပာသြားခဲ့ပါတယ္။
(၈) ျပည္ေထာင္စု ဆုိရွယ္လစ္သမၼတ ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္၊ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာနမွ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္ထုတ္ ျမန္မာႏုိင္ငံ အထက္တန္း ပထ၀ီ၀င္ဖတ္စာအုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ (၈၆) တြင္တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ားျပန္႔ႏွံ႔ေနထုိင္ၾကပုံျပရာမွာ ရခုိင္ေျမာက္ပုိင္းေဒသကုိ ရုိဟင္ဂ်ာမ်ား ေနထုိင္ရာေဒသအျဖစ္ ျပသထားပါသည္။
(၉) ရန္ကုန္တကၠသုိလ္တြင္ ရုိဟင္ဂ်ာေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူအသင္းအဖြဲ႔လည္း ထူေထာင္ခြင့္ ေလွ်ာက္ထားခဲ့ရာ ၃.၁၂.၅၉ ရက္စြဲပါ မွတ္ပုံတင္အမွတ္ ၁၁၂/၅၉ ျဖင့္ “This is to certify that Rangoon University Rohingya Student Association is one of the Registered Associations of the University of Rangoon for the academic year 1959-1960” ဟူ၍မွတ္ပုံတင္ခြင့္ရရွိခဲ့သည္။
(၁၀) ၁၉၆၀ျပည့္ႏွစ္တြင္ ျပည္ေထာင္စု တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား ရုိဟင္ဂ်ာရုိးရာ ယဥ္ေက်းမႈျပပြဲကုိ သိမ္ျဖဴအားကစား ၿပဳိင္၀င္းအတြင္း က်င္းပေပးခဲ့ရာ ရုိဟင္ဂ်ာယဥ္ေက်းမႈ ျပပြဲတခုျဖစ္ေသာ က်င္ပြဲကုိ ျပသခြင့္ရရွိခဲ့ပါသည္။
(၁၁) ျမန္မာအသံ (၂၅)ႏွစ္ေျမာက္ ေငြရတုသဘင္အျဖစ္ ၁၉၇၁ ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္ ေသာတရွင္မဂၢဇင္းကုိ ထုတ္ေ၀ခဲ့ရာ စာမ်က္ႏွာ (၅၅) တြင္ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္မွစ၍ တုိင္းရင္းသား ဘာသာစကားအျဖစ္ စတင္အသံလႊင့္ခြင့္ ျပဳသည့္ရက္စြဲမ်ားကုိ ေဖာ္ျပရာတြင္ ၁၉၅၇တြင္ ရွမ္းႏွင့္ ကခ်င္ဘာသာ၊ ၁၉၄၉တြင္ စေကာကရင္ႏွင့္ ပုိးကရင္ဘာသာ၊ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္တြင္ ခ်င္းဘာသာ၊ ၁၉၆၁တြင္ မြန္၊ ပအုိ႔၊ လားဟူ၊ ရုိဟင္ဂ်ာႏွင့္ ကယားဘာသာတုိ႔ အသံလႊင့္ခဲ့ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။ မြန္၊ ပအုိ႔၊ လားဟူ၊ ရုိဟင္ဂ်ာဘာသာတုိ႔ျဖင့္ အသံလႊင့္ခြင့္ကုိ ၁၅.၅.၆၁ ေန႔မွစ၍ ခြင့္ျပဳခဲ့ၿပီး ၁.၁၀.၆၅ ေန႔တြင္ ရပ္ဆုိင္းခဲ့သည္။
(၁၂) ၁၉၆၀ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စုေန႔ တုိင္းရင္းသားရုိးရာ ယဥ္ေက်းမႈျပပြဲကုိ ေအာင္ဆန္းအားကစားကြင္းတြင္ ႏုိင္ငံေတာ္မွ က်င္းပခဲ့ရာ ရုိဟင္ဂ်ာရုိးရာ က်င္ပြဲေခါင္းစဥ္ျဖင့္ တခမ္းတနား က်င္းပခြင့္ျပဳခဲ့သည္။
(၁၃) ၂၀.၁၁.၆၀ေန႔ထုတ္ ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာတြင္ နယ္ျခားေဒသအုပ္ခ်ဳပ္ေရးရုံးမွ နယ္ျခားေဒသအုပ္ခ်ဳပ္ေရး အရာရွိ ရခုိင္တုိင္းမင္းႀကီးႏွင့္ အဖြဲ႔၀င္မ်ား ေမယုနယ္ျခားခရုိင္သုိ႔ ေရာက္ရွိခဲ့ၾကရာ ရုိဟင္ဂ်ာမ်ားမွလႈိက္လွဲစြာ ႀကဳိဆုိၾကေၾကာင္း၊ သူရသတၱိရွိသူမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကုိ ျမတ္ႏုိးလုိလားၿပီး သစၥာရွိေသာ စိတ္၀င္စားဖြယ္ ျပည္ေထာင္စု၏ လူမ်ဳိး တမ်ဳိးျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ့သည့္အျပင္ ျမန္မာ့အသံ (ေရဒီယုိအစီအစဥ္)မွလည္း ထုိအေၾကာင္းအရာကုိ ထုတ္လႊင့္ခဲ့သည္။
(၁၄) ၁၈.၇.၆၁ ရက္ေန႔ထုတ္ တပ္မေတာ္ ေခတ္ေရးစာေစာင္ အတြဲ (၁၂) အမွတ္ (၆) စာေစာင္တြင္ “ေမယုနယ္မွေလ ဘယ္လုိ အေျခရွိပါလိမ့္” ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ေရးသားခဲ့သည္။ ထုိေဒသ၏ လူအမ်ားစုသည္ ရုိဟင္ဂ်ာျဖစ္ေၾကာင္း ေရးသားခဲ့ေသာ ေဆာင္းပါးျဖစ္သည္။
(၁၅) ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာန၊ ပညာေရးႏွင့္ စိတ္ဓါတ္ေရးရာ ညႊန္ၾကားေရးမွဴးရုံး ၁၉၆၁ ခုႏွစ္တြင္ထုတ္ေ၀ခဲ့ေသာ တပ္မေတာ္ ေခတ္ေရးစာေစာင္ (၂) ေစာင္အနက္ ၈.၈.၆၁ ေန႔ထုတ္ အတြဲ (၁၂) အမွတ္ (၉) တြင္ “ေပ်ာက္ဆုံးေနေသာ ညီအစ္ကုိတစ္ဦးကုိ ရွာေတြ႔သည့္ပမာႏွယ္” ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္းေတာတြင္ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိး ၉၇% ရွိေၾကာင္းေရးသားခဲ့သည္။
ဒါေၾကာင္း ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတာထက္ စစ္တေကာင္းသား - ေခါေတာကုလားေတြပါ ၊ ဘဂၤလီေတြပါ။ က်ေနာ္တို႕ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေနထိုင္လာတာၾကာပါၿပီ။ ဒါေၾကာင္း က်ေနာ္တို႕ကို ႏိုင္ငံသားေပးသင့္ပါတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ျမန္မာေတြရဲ႕ သနားဂရုဏာကို ရရွိၿပီး ခင္ဗ်ားတို႕ကို စဥ္စားေပးၾကပါလိမ္မယ္။ အခုလို မရွိတာဟာကို အတင္းလုပ္ ရိုဟင္ဂ်ာ တုိင္းရင္းသားပါဆိုရင္ေတာ့ .. ဌာေန ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကို ျပန္ေအာ္ရံုမွ တပါး အျခားမရွိပါ။
ေ၀ဟင္ေအာင္
၂၂၊ ၉၊ ၂၀၁၃။
0 comments